Jaarplan van de Wikimedia Foundation/2025-2026/Wereldwijde trends

This page is a translated version of the page Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Global Trends and the translation is 100% complete.

Elk jaar maakt de Wikimedia Foundation een lijst met trends waarvan we denken dat ze een aanzienlijke impact zullen hebben op de context waarin de Wikimedia-beweging en Wikimedia-projecten opereren. We doen dat op het moment dat we beginnen met de planning voor het komende jaar.

We bepalen de specifieke online trends die het meest relevant zijn voor onze missie. Dat zijn onder meer veranderingen in de manier waarop mensen informatie zoeken, de manier waarop ze informatie bijdragen en waar ze dat doen. Ook zijn er veranderingen in de opkomst van online misinformatie en desinformatie, en in de evoluerende regelgeving voor aanbieders van online-informatie.

Deze analyse geeft ons voor onze planning antwoord op de vraag: "Wat heeft de wereld op dit moment nodig van Wikimedia?"

Deze vraag speelt een sleutelrol bij gesprekken met en over onze beweging. Net als in de voorgaande jaren laten de onderstaande trends zien hoe onze huidige technologische, geopolitieke en sociale omgeving sterk is gaan verschillen van de omgeving tijdens de beginperiode van Wikipedia. De trends geven ook richting aan de manier waarop we ons voortdurend moeten blijven aanpassen en ontwikkelen. Elk van deze trends zal ons jaarplan en onze strategieën voor de toekomst beïnvloeden en vormgeven - van het beter beschermen van Wikimedianen (met behulp van sterke technologische hulpmiddelen en trust-and-safety maatregelen) tot het experimenteren met nieuwe manieren om de inhoud van Wikimedia naar ons publiek over te brengen.

Veranderingen in de manieren waarop en de locaties waar mensen informatie krijgen en waar zij informatie delen

Het vertrouwen in online-informatie neemt af en de consensus over welke informatie juist is en welke vertrouwd kan worden, raakt versnipperd.

Vorig jaar viel het ons op dat consumenten online worden overspoeld met informatie en dat zij steeds vaker willen dat deze informatie wordt samengebracht door vertrouwde mensen. Veel mensen die op het internet naar informatie zoeken, worden momenteel geholpen door AI, met de lancering van Google AI-overzichten en andere AI-zoekproducten. Het zoeken met AI-ondersteuning heeft echter nog niet de andere manieren ingehaald waarop mensen informatie vinden (bijvoorbeeld via traditionele webzoekmachines of op sociale media platforms). We zien daarentegen dat een trend die we vorig al jaar opmerkten sterker is geworden, namelijk dat men liever wil steunen op individuen die vertrouwd worden: mensen staan steeds sceptischer tegenover traditionele kennisautoriteiten, zoals overheidsinstellingen en traditionele media, en wenden zich in plaats daarvan in toenemende mate tot online persoonlijkheden, die een grotere impact hebben op wat mensen geloven en vertrouwen. Online persoonlijkheden op sociale media platforms, zoals podcasters en vloggers, spelen nu een grotere rol bij belangrijke gebeurtenissen zoals verkiezingen wereldwijd. Door op zoek te gaan naar persoonlijkheden die hun ideologie en demografische achtergrond delen, komen mensen steeds vaker terecht in gesloten informatie bubbels, die de gedeelde consensus over de feiten versplinteren.

Mensen doen graag mee met online activiteiten als die een voor hen bevredigende interactie opleveren en onderlinge verbinding.

Als website die vertrouwt op de bijdragen en de tijd van honderdduizenden Wikimedianen, volgen we de trends waar en hoe mensen online bijdragen op de voet. Vorig jaar benadrukten we dat mensen veel bevredigende en sterke manieren hebben om online kennis te delen. Dit jaar zien we dat mensen wereldwijd ook graag meedoen om hun kennis en expertise te delen, maar dat zij dat doen in kleinere groepen, die gebaseerd zijn op gemeenschappelijke interesses; op platforms zoals Facebook, WhatsApp, Reddit en Discord. Deze groepen worden wereldwijd steeds populairder en zorgen ervoor dat mensen zich op hun gemak voelen om deel te nemen, meer dan op de bredere, algemene sociale kanalen. Een toegewijde kern van vrijwilligers onderhoudt deze gemeenschappen met essentiële activiteiten zoals moderatie en de begeleiding van nieuwkomers.

Gamen is vooral voor jongeren een activiteit geworden waaraan zij samen met anderen meedoen en die wedijvert met sociale media. Gaminggemeenschappen hebben zich gevormd op platforms zoals Discord en Twitch, waar mensen niet alleen spelen, maar samen ook ontwikkelen en deelnemen. Daarbij organiseren ze ook evenementen en modereren ze de inhoud en het gedrag van gebruikers. Platforms gebruiken games ook om de betrokkenheid van gebruikers bij niet-gerelateerde producten te vergroten. Een voorbeeld daarvan is de succesvolle en groeiende games-sectie van The New York Times.

Mensen hebben een beperkte hoeveelheid tijd om aan online activiteiten te besteden. We vermoeden dat het bovenstaande een oorzaak is van een daling in het aantal nieuwe mensen die zich registreren als bewerker op de Wikimedia-projecten. Die daling is in 2020-2021 begonnen en gaat tot op heden door. De daling kan in verband worden gebracht met de groeiende populariteit en aantrekkingskracht van de genoemde andere bevredigende online activiteiten.

Veranderingen in de manier waarop online-informatie wordt verspreid en gereguleerd

Digitale informatie die door mensen wordt gemaakt en gecontroleerd is de meest waardevolle troef bij de schermutselingen tussen de AI-technologieplatforms.

Vorig jaar voorspelden we dat AI zou worden ingezet bij het maken en verspreiden van online desinformatie. Dit jaar zien we dat AI-inhoud van lage kwaliteit wordt geproduceerd en het internet overspoelt, met als doel niet alleen om valse informatie te verspreiden, maar ook om snel rijk te worden. Informatie van hoge kwaliteit die op een betrouwbare manier door mensen wordt gemaakt, is een slinkend en kostbaar goed geworden. Technologieplatforms willen die informatie graag van het web schrapen en verspreiden via nieuwe zoekervaringen (zowel met AI als via traditioneel zoeken). Uitgevers van door mensen gemaakte online-inhoud (bijvoorbeeld veel van de grote nieuws- en mediabedrijven wereldwijd) reageren door te onderhandelen over licentieovereenkomsten met AI-bedrijven en door betaalmuren in te stellen om zichzelf te beschermen tegen misbruik. Deze beperkingen verminderen de beschikbaarheid van gratis informatie van hoge kwaliteit voor het grote publiek nog verder.

De worsteling over neutrale en verifieerbare informatie bedreigt de toegang tot kennisprojecten en hun bijdragers.

Vorig jaar benadrukten wij dat regelgeving, die afhankelijk is van de jurisdictie, zowel uitdagingen als kansen biedt voor online projecten die informatie delen. Dit jaar zijn de uitdagingen voor het online delen van geverifieerde, neutrale informatie aanzienlijk toegenomen. De publieke mening over de betekenis van begrippen zoals "feiten" en "neutraliteit" raakt steeds meer versnipperd en gepolitiseerd. Groepen met een specifiek belang, influencers en sommige overheden ondermijnen de geloofwaardigheid van online bronnen waar ze het niet mee eens zijn. Anderen proberen informatiebronnen tot zwijgen te brengen door middel van schadelijke rechtszaken.

Wereldwijd gezien is er een groeiend aantal wetten om de online technologieplatforms te reguleren. Deze maken echter geen ruimte voor non-profitplatforms die het algemeen belang dienen, zoals open wetenschapsinitiatieven, crowdsourced kennis en digitale archieven voor cultureel erfgoed of ander materiaal. Regelgeving met de vorm "one-size-fits-all" kan de privacy van bijdragers en het publiek op deze platforms bedreigen en kan de praktijk van het modereren van de aangeboden inhoud door een gemeenschap in gevaar brengen.

Wetten die platforms zouden dwingen om de identiteit van bezoekers of bijdragers te verifiëren en om hun acties te volgen kunnen bijvoorbeeld de privacy en de veiligheid van mensen in gevaar brengen, als dezen toegang willen krijgen tot de informatie, of als zij juist informatie willen delen. Regels die platforms verplichten om onmiddellijk de inhoud te verwijderen wanneer die als desinformatie is gemarkeerd, zijn in strijd met ingebouwde waarborgen die bestaan op platforms die werken op basis van overeenstemming binnen een gemeenschap, en die nauwkeurigheid boven winst stellen.

Aantal gebruikers met uitgebreide rechten neemt af

De duurzaamheid van Wikipedia op de lange termijn is afhankelijk van een gestage toestroom van nieuwe gebruikers die kwalitatieve content leveren en betrokken blijven. Op Wikimedia-sites voeren betrouwbare vrijwilligers taken uit, zowel technisch als sociaal, om Wikimedia-projecten en hun communities soepel en veilig te laten draaien. Recent onderzoek wijst echter op een daling in het aantal gebruikers met uitgebreide rechten, wat een uitdaging vormt voor de groei en gezondheid van de community.

Deze gebruikers met uitgebreide rechten spelen een buitengewoon belangrijke rol in de gezondheid van Wikimedia-projecten, voorkomen schade en effenen de weg voor positieve verandering. Gebruikers met uitgebreide rechten vormen de rode draad om onze projecten multigenerationeel te maken.

Lees meer en praat mee over de technische en maatschappelijke initiatieven van de Foundation om gebruikers met uitgebreide rechten te ondersteunen.

Wat is het vervolg en hoe kunt u meedoen aan het gesprek?

Net zoals onze eerdere updates over trends, is dit geen volledige lijst van bedreigingen en kansen waarmee onze beweging wordt geconfronteerd. Het is eerder een manier om het gesprek te beginnen en om af te stemmen hoe we kunnen inspelen op wat de wereld nu van ons nodig heeft, op het moment dat we gaan plannen voor het komende fiscale jaar. Eerder dit jaar nodigde Chief Product & Technology Officer Selena Deckelmann onze wereldwijde gemeenschap al uit om te delen welke trends en veranderingen zij als het belangrijkst ziet. We nodigen u allen nu uit om de discussie voort te zetten op deze overlegpagina. De Wikimedia Foundation zal in de komende maanden het concept jaarplan publiceren, waarin we laten zien welk werk wij voor het komende jaar voorstellen als reactie op deze trends. Een deel van het werk is al begonnen; om de vermindering van nieuwe bijdragers aan te pakken, voegen we bijvoorbeeld nieuwe soorten “bewerkingschecks” toe, slimme werkwijzen die constructief mobiel bewerken gemakkelijk maken voor nieuwkomers en die de kans vergroten dat zij blijven bijdragen. We kijken uit naar meer gesprekken binnen de gemeenschap over hoe we onze gratis kennisprojecten kunnen beschermen en laten groeien in een veranderend sociaal-technologisch landschap.