Годишен план на Викимедија/2025-2026/Глобални трендови
 | Во постапка е ставање на Нацрт-годишниот план на Мета и негово преведување на разни јазици. |
 | Содржинава моментално е во разработка во рамките на нацртниот процес за Годишниот план 2025–2026. Бараме мислења за целите и клучните резултати кои ќе ги одредат нашите приоритети за Производи и технологиија во текот на следната финансиска година. |  |
Секоја година, кога Фондацијата Викимедија го отпочнува планирањето за претстојната година, изготвуваме список на трендови за кои сметаме дека значајно ќе влијаат врз контекстот во кој дејствуваат Викимедииното движење и проекти. Утврдуваме конкретни трендови на семрежјето кои се релевантни на нашата мисија како промените во начинот и местото каде луѓето пребаруваат и создаваат информации, подемот на дезинформации во семрежниот простор и измените во регулативата за семрежните добавувачи на информации. Оваа анализа ни овозможува да почнеме да планираме со водечкото прашање, „Што бара светот од Викимедија сега?“
Ова прашање е движечка сила на разговорите со и во рамките на движењето. Како и изминатите години, долунаведените трендови покажуваат дека денешното технолошко, геополитичко и општествено окружување изгледа многу поинаку од она во основачките денови на Википедија, и дека мора да продолжиме да се прилагодуваме и развиваме. Секој тренд го диктира обликот на нашиот годишен план, како и стратегиите што ја засегаат нашата иднина — од подобра заштита на Викимедијанците со силни технички алатки и мерки за доверба и безбедност во експериментите со нови начини на доставување на Викимедиината содржина за публиката.
Промени во тоа како и каде луѓето добиваат и создаваат информации
Trust in information online is declining and shared consensus around what information is true and trusted is fragmenting.
Last year, we noted that consumers are inundated with information online and increasingly want it aggregated by trusted people. With the launch of Google AI overviews and other AI search products, many people searching for information on the web are now being helped by AI. Even so, AI-assisted search has still not yet overtaken other ways that people get information (e.g., via traditional web search engines or on social platforms). However, we see that the trend we noted last year of relying on trusted people has grown stronger: people are increasingly skeptical of traditional knowledge authorities, such as government institutions and media, and instead turn in growing numbers to online personalities, who are having a bigger impact on what people believe and trust. Online personalities (e.g., podcasters, vloggers) on social platforms now factor more heavily in important events like political elections globally. By seeking out personalities who share their ideology and demographics, people are increasingly ending up in isolated filter bubbles that fragment shared consensus around facts.
People participate eagerly in online spaces that provide rewarding connection.
As a website that relies on the contributions and time of hundreds of thousands of Wikimedians, we closely follow trends in where and how people are contributing online. Last year, we highlighted that people now have many rewarding, potent ways to share knowledge online. This year, we observe that people globally are eagerly joining and sharing their knowledge and expertise in smaller interest-based groups (on platforms like Facebook, WhatsApp, Reddit, and Discord). These spaces are increasingly popular globally and make people feel more comfortable participating than broad, general social channels. A dedicated core of volunteers maintains these communities, performing vital activities like moderation and newcomer mentoring.
Меѓу младите, играњето игри се учествен простор кој им конкурира на друштвените медиуми. Играчки заедници има на платформите како Discord и Twitch, каде луѓето не само што играат, туку и активно учествуваат и заеднички создаваат – приредувајќи настани или модерирајќи ги корисничките содржии и поведение. Платформите ги користат игрите за да поттикнуваат корисничка вклученост во неповрзани производи, како успешниот и растечки оддел за игри на „Њујорк тајмс“.
Времето кое луѓето го проведуваат на семрежни активности е ограничено, и претпоставуваме дека една од причините за падот во бројноста на новозачленети уредници на Викимедиините проекти – кој започна во 2020-2021 и продолжува до денес – може да се должи на растечката популарност и привлечност на учеството во овие други исполнителни семрежни простори.
Промени во тоа како се рапространуваат и регулираат семрежните информации
Digital information that is created and verified by humans is the most valuable asset in the AI tech platform wars.
Last year we predicted that AI would be weaponized in creating and spreading online disinformation. This year, we are seeing that low-quality AI content is being churned out not just to spread false information, but as a get-rich-quick scheme, and is overwhelming the internet. High-quality information that is reliably human-produced has become a dwindling and precious commodity that technology platforms are racing to scrape from the web and distribute through new search experiences (both AI and traditional search) on their platforms. Publishers of human-created online content across multiple industries (for example, many of the major news and media companies globally) are responding by negotiating content licensing deals with AI companies and instituting paywalls to protect themselves from abusive reuse. These restrictions are further decreasing the availability of free, high-quality information to the general public.
Struggles over neutral and verifiable information threaten access to knowledge projects and their contributors.
Last year, we highlighted that regulation globally poses challenges and opportunities to online information-sharing projects that vary by jurisdiction. This year, challenges to sharing verified, neutral information online have increased significantly. Public consensus around the meaning of concepts like “facts” and “neutrality” is increasingly fragmented and politicized. Special interest groups, influencers, and some governments are undermining the credibility of online sources that they disagree with. Others also try to silence sources of information through vexatious litigation.
Растечкиот број на закони низ светот кои имаат за цел да ги регулираат семрежните технолошки платформи не оставаат простор за непрофитни платформи кои постојат за јавениот интерес, како што се иницијативите за отворен извор, знаење преку набавка од мноштво и складишта на културно наследство и семрежни архиви. Регулативата по една мера за сите може да ја загрози приватноста на учесникот и публиката на тие платформи, и да ги изложи на опасност содржините на заедницата и практиките на модерација. На пример, законите што наложуваат проверка на идентитетот и следењето на дејствата на посетителите или учесниците можат да ја загрозат приватноста на луѓето и безбедноста во пристапот до и споделувањето на информации. Регулативите што бараат од платформите итно отстранување на содржини етикетирани како дезинформација се спротивставени на вградените безбедносни мерки на платформите што работат по пат на консензус во заедницата, и оние што даваат предност на точноста наместо на добивката.
Numbers of users with extended rights is in decline
Wikipedia's long-term sustainability relies on a steady influx of new users who contribute quality content and remain engaged. Across Wikimedia sites, trusted volunteers perform tasks—both technical and social—to keep Wikimedia projects and their communities running smoothly and safely. However, recent research indicates a decline in users with extended rights, posing challenges to the growth and health of the community.
Users with extended rights – a group that encompasses administrators, functionaries, and a number of other roles with advanced access – play an outsized role in the health of Wikimedia projects, preventing harm and paving the way for positive change. Users with extended rights represent the throughline to enabling our projects to be multigenerational.
Read more and join the conversation about the Foundation’s technical and social initiatives to support users with extended rights.
Што е следно и како да учествувате во разговорот
Како и со нашите минати известувања за трендовите, ова не е исцрпен список на закани и прилики со кои се соочува нашето движење, туку само начин да почнеме да разговараме и да постигнеме согласност за тоа што на светот му треба од нас сега, кога почнуваме да ја планираме следната финансиска година. Во изминатите месеци од оваа година, главниот раководител за производи и технологија Селена Декелман ја покани нашата глобална заедница да се изјасни кои трендови и промени ги смета за најважни – ви предлагаме да ја продолжите дискусијата на оваа разговорна страница. Во текот на претстојните месеци Фондацијата Викимедија ќе го објави нацрт-годишниот план во кој ќе биде претставена предложената работа за претстојната година во одговор на овие трендови. Некои од работите веќе се во тек; на пример, за да се справиме со намалениот број на нови уредници, додаваме нови видови на „проверки на уредувањата“, интелигентни работни текови кои ги олеснуваат конструктивните мобилни уредувања за новодојденците и ги подобруваат изгледите истите да продолжат со учество. Со нетрпение очекуваме нови разговори во заедницата околу тоа како да овозможиме заштита и раст на нашите проекти за слободно знаење во оваа променлива општествено-технолошка средина.