Vikimedia Fondunun İllik Planı/2025-2026/Qlobal Tendensiyalar
 | İllik Plan layihəsi hazırda Meta platformasına əlavə olunur və müxtəlif dillərə tərcümə mərhələsindədir. |
 | Bu məzmun hal-hazırda 2025–2026 İllik Planının hazırlanması prosesinin bir hissəsi olaraq inkişaf mərhələsindədir. Biz növbəti maliyyə ili üçün Məhsul və Texnologiya prioritetlərini müəyyən edəcək məqsəd və əsas nəticələrə dair rəyləri toplamaqdayıq. |  |
Hər il, Vikimedia Fondunun qarşıdakı il üçün illik planlamamıza başlayarkən, biz hesab etdiyimiz kimi, Vikimedia hərəkatının və layihələrinin fəaliyyət göstərdiyi kontekstdə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərə biləcəyinə inandığımız tendensiyaların siyahısını hazırlayırıq. Biz missiyamıza ən uyğun olan xüsusi onlayn tendensiyaları müəyyən edirik, məsələn, insanların onlayn məlumatı necə və harada axtarıb tapması ilə bağlı dəyişikliklər, onlayn məkanlarda dezinformasiya, dezinformasiyanın artması və onlayn məlumat təminatçılarının inkişaf edən tənzimlənməsi. Bu təhlil bizə “Vikimediadan dünyanın indi nəyə ehtiyacı var?” kimi rəhbər sualla planlaşdırmağa başlamağa imkan verir.
Bu sual hərəkatla və hərəkat boyu söhbətlərin təsirli gücüdür. Keçən illərdə olduğu kimi, aşağıdakı tendensiyalar hazırkı texnoloji, geosiyasi və sosial mühitimizin Vikipediyanın yarandığı günlərdən hansı formada daha çox fərqli göründüyünü, necə uyğunlaşmağa və inkişaf etməyə davam etməli olduğumuzu nümayiş etdirir. Onların hər biri bizim illik planımızı, eləcə də gələcəyimizə təsir edən strategiyalarımızı formalaşdıracaq: güclü texnologiya alətləri, etibar və təhlükəsizlik tədbirləri ilə Vikimediaçıları daha yaxşı qorumaqdan tutmuş, Vikimedia məzmununu yeni üsullarla auditoriyaya çatdıran təcrübələrə qədər.
İnsanların məlumatı necə, harada qəbul etməsi və töhfə verməsi ilə bağlı dəyişikliklər
Trust in information online is declining and shared consensus around what information is true and trusted is fragmenting.
Last year, we noted that consumers are inundated with information online and increasingly want it aggregated by trusted people. With the launch of Google AI overviews and other AI search products, many people searching for information on the web are now being helped by AI. Even so, AI-assisted search has still not yet overtaken other ways that people get information (e.g., via traditional web search engines or on social platforms). However, we see that the trend we noted last year of relying on trusted people has grown stronger: people are increasingly skeptical of traditional knowledge authorities, such as government institutions and media, and instead turn in growing numbers to online personalities, who are having a bigger impact on what people believe and trust. Online personalities (e.g., podcasters, vloggers) on social platforms now factor more heavily in important events like political elections globally. By seeking out personalities who share their ideology and demographics, people are increasingly ending up in isolated filter bubbles that fragment shared consensus around facts.
People participate eagerly in online spaces that provide rewarding connection.
As a website that relies on the contributions and time of hundreds of thousands of Wikimedians, we closely follow trends in where and how people are contributing online. Last year, we highlighted that people now have many rewarding, potent ways to share knowledge online. This year, we observe that people globally are eagerly joining and sharing their knowledge and expertise in smaller interest-based groups (on platforms like Facebook, WhatsApp, Reddit, and Discord). These spaces are increasingly popular globally and make people feel more comfortable participating than broad, general social channels. A dedicated core of volunteers maintains these communities, performing vital activities like moderation and newcomer mentoring.
Xüsusilə gənclər üçün oyun, sosial media ilə rəqabət aparan iştirakçı məkana çevrilib. Oyun icmaları Discord və Twitch kimi platformalarda formalaşıb, burada insanlar fəal şəkildə birgə yaradır və iştirak edir - tədbirlər təşkil edir və ya istifadəçi məzmunu, davranışını idarə edir - təkcə oynamaqla kifayətlənmirlər. Platformalar, New York Times-ın “uğurlu və böyüyən oyunlar” bölməsində təsvir olunduğu kimi, istifadəçi əlaqəsini artırmaq üçün əlaqəli olmayan məhsullarda oyunlardan istifadə edir.
İnsanların onlayn fəaliyyətlərə həsr etmək üçün vaxtı məhduddur və biz şübhələnirik ki, 2020-2021-ci illərdə başlayan və bu günə qədər davam edən Vikimedia layihələrində redaktor kimi qeydiyyatdan keçən yeni insanların sayının azalmasının bir səbəbi bu digər dolğun onlayn məkanlardan bəzilərində iştirakın artan populyarlığı və cəlbediciliyi ilə bağlı ola bilər.
Onlayn məlumatın yayılması və təşkili ilə bağlı dəyişikliklər
Digital information that is created and verified by humans is the most valuable asset in the AI tech platform wars.
Last year we predicted that AI would be weaponized in creating and spreading online disinformation. This year, we are seeing that low-quality AI content is being churned out not just to spread false information, but as a get-rich-quick scheme, and is overwhelming the internet. High-quality information that is reliably human-produced has become a dwindling and precious commodity that technology platforms are racing to scrape from the web and distribute through new search experiences (both AI and traditional search) on their platforms. Publishers of human-created online content across multiple industries (for example, many of the major news and media companies globally) are responding by negotiating content licensing deals with AI companies and instituting paywalls to protect themselves from abusive reuse. These restrictions are further decreasing the availability of free, high-quality information to the general public.
Struggles over neutral and verifiable information threaten access to knowledge projects and their contributors.
Last year, we highlighted that regulation globally poses challenges and opportunities to online information-sharing projects that vary by jurisdiction. This year, challenges to sharing verified, neutral information online have increased significantly. Public consensus around the meaning of concepts like “facts” and “neutrality” is increasingly fragmented and politicized. Special interest groups, influencers, and some governments are undermining the credibility of online sources that they disagree with. Others also try to silence sources of information through vexatious litigation.
Dünyada onlayn texnologiya platformalarını tənzimləyən artan sayda qaydalar ictimai maraq, qeyri-kommersiya açıq elm təşəbbüsləri, izdiham mənbəyi olan bilik və mədəni irs depoları və onlayn arxivlər kimi platformalara məhəl qoymur. Bütün hallarda tətbiq olunan vahid onlayn qaydaya malik olmaq bu platformalarda iştirakçıların və izləyicilərin məxfiliyini təhdid edə və icma məzmununun moderasiyası təcrübələrini poza bilər. Məsələn, platformalardan ziyarətçilərin və ya töhfə verənlərin şəxsiyyətini yoxlamağı və hərəkətlərini izləməyi tələb edən qaydalar məlumat əldə etmək və ya paylaşmaqda insanların məxfiliyini və təhlükəsizliyini təhlükəyə ata bilər. Platformalardan “yanlış məlumat” kimi etiketlənmiş məzmunun dərhal silinməsini tələb edən qaydalar icma konsensusu əsasında fəaliyyət göstərən və mənfəəti deyil, məlumatın düzgünlüyünü prioritetləşdirən platformalarda dezinformasiya ilə mübarizə üçün müəyyən edilmiş tədbirlərə ziddir.
Numbers of users with extended rights is in decline
Wikipedia's long-term sustainability relies on a steady influx of new users who contribute quality content and remain engaged. Across Wikimedia sites, trusted volunteers perform tasks—both technical and social—to keep Wikimedia projects and their communities running smoothly and safely. However, recent research indicates a decline in users with extended rights, posing challenges to the growth and health of the community.
Users with extended rights – a group that encompasses administrators, functionaries, and a number of other roles with advanced access – play an outsized role in the health of Wikimedia projects, preventing harm and paving the way for positive change. Users with extended rights represent the throughline to enabling our projects to be multigenerational.
Read more and join the conversation about the Foundation’s technical and social initiatives to support users with extended rights.
Sırada nə var və müzakirəyə necə qoşula bilərsiniz?
Tendensiyalar haqqında icmaya keçmiş yeniləmələrimizdə olduğu kimi, bu, Hərəkatımızın üzləşdiyi təhdidlərin və imkanların tam siyahısı deyil, daha çox növbəti maliyyə ili üçün planlar qurmağa başlayarkən dünyanın bizdən ehtiyac duyduqlarını necə qarşılayacağımızı müzakirə etməyə və uyğunlaşdırmağa başlamaq üçün bir yoldur. Bu ilin əvvəlində Baş Məhsul və Texnologiya Direktoru Selena Deckelmann qlobal ictimaiyyətimizi hansı tendensiyaların və dəyişikliklərin onlar üçün daha çox əhəmiyyət kəsb etdiyini bölüşməyə çağırdı; Sizi bu müzakirə səhifəsində müzakirəyə davam etməyi tövsiyə edirik. Vikimedia Fondu bu tendensiyalara cavab olaraq gələn il üçün təklif etdiyimiz işi təqdim etmək üçün yaxın aylarda illik plan layihəsini dərc edəcək. Bəzi işlər hazırda davam edir; Məsələn, yeni redaktorların sayının azalmasını aradan qaldırmaq üçün biz yeni “redaktə nəzarəti” növləri əlavə edirik – yeni başlayanlar üçün müsbət mobil redaktələr etməyi asanlaşdıran və töhfə verməyə davam etmək ehtimalını artıran ağıllı iş axınları. Dəyişən sosial-texniki mühitdə pulsuz bilik layihələrimizi necə qoruya və inkişaf etdirə biləcəyimizə dair daha çox icma rəyi almağı səbirsizliklə gözləyirik.