Nie bądź idiotą!
|
(Polish) Ten artykuł jest esejem. Wyrażone są w nim opinie i pomysły niektórych wikimedian lub użytkowników Meta-Wiki, ale niekoniecznie mają szersze poparcie. Nie jest to zasada obowiązująca na Meta-Wiki, ale może to być zasada lub zalecenie na innych projektach Wikimediów. Możesz aktualizować tę stronę w razie potrzeby lub skorzystaj ze strony dyskusji artykułu aby zaproponować większe zmiany. |
Istnienie tej strony nie upoważnia żadnego edytora do odnoszenia się do innego per idiota.
Gdyby tylko przestrzegać tej zasady, nie potrzebowalibyśmy żadnych innych zasad zachowania. To pochodna reguły: łam wszelkie zasady; większość zasad to szczególne przypadki tej jednej.
"Nie bądź idiotą" jest fundamentalną zasadą wszystkich przestrzeni społecznych. Każda inna zasada wzajemnego współżycia jest szczególnym przypadkiem tej pierwszej. Choć nikt nie jest upoważniony, by blokować kogokolwiek za idiotyzm (co byłoby idiotyzmem samym w sobie), bycie idiotą to pomysł z gruntu nieszczęśliwy. Więc nim nie bądź.
Sam fakt, że zgadzasz się z tą zasadą nie oznacza automatycznie, że nim nie jesteś! Idioci mogą mieć rację – niemniej dalej nimi będą. Nawet jeśli ich zdaniem mówią coś co warto usłyszeć, nikt tego nie słucha, bo idioty się nie słucha z definicji. Nawet jeśli mają sto procent racji.
Zidiocenie nie jest równoważnikiem braku uprzejmości czy ogłady (choć brak ogłady i grubiaństwo często towarzyszą zidioceniu). Można stosować każdą zasadę etykiety i dalej być idiotą. Standardowy repertuar idioty zawiera m.in. celowe (aczkolwiek uprzejme) zwracanie uwagi na cudze rzeczywiste, choć nieistotne błędy słownikowe lub gramatyczne w komentarzach rozmówcy, lekceważąc przy okazji podział Chomsky'ego na kompetencję językową i użycie języka. Zatem użycie wulgarnego określenia na przekazanie tej idei jest celowe i służy odróżnieniu tej zasady od uprzejmości i innych zasad współżycia. Unikanie idiotyzmu nie jest bynajmniej sprawą obserwowania co bardziej oczywistych zasad etykiety, jest szerszą i ważniejszą troską, generalnie pociągającą za sobą praktykę podtrzymania respektu dla rzeczywistych cech innej osoby w trakcie interakcji – w przeciwnym wypadku lepiej tą interakcję po prostu przerwać.
Jak radzić sobie z oskarżeniami o idiotyzm
[edit]Jeśli określono Cię idiotą, zwłaszcza, jeśli uczyniło to kilka osób danej społeczności, dobrze byłoby rozważyć ten przypadek, że oskarżenie zawiera co najmniej odrobinę prawdy. Jeśli podejrzewasz, że możesz mieć problem z własnym idiotyzmem, pierwszym krokiem jest zdanie sobie z tego sprawy. Zadaj sobie pytanie, jakiego rodzaju zachowania może stwarzać takie wrażenie; jeśli nie wiesz – zapytaj uprzejmie tych, którzy to spostrzegli, by wytłumaczyli Ci to. Jeśli dojdziesz do tego, jakie zachowania powodują problem, spróbuj je zmienić, jak też sposób prezentacji. W szczególności zastąp ostre słowa łagodniejszymi.
Szczerze rozważ swoją motywację. Czy jesteś tu po to, by przyczynić się do konstruktywnego rozwoju projektu? Czy też masz na celu znalezienie błędu, przeforsowanie swych poglądów, sterowanie projektem? Możliwe, że po cichu gdzieś w głębi ciebie odzywa się przyjemny dreszczyk małej konfrontacji. Nie czyni to cię nikim gorszym, ale dla kogoś, kto z mozołem stara się zbudować coś wielkiego, będziesz obciążeniem. Uczestnicy zaczynają być sfrustrowani, rosną waśnie, zmienia się atmosfera i cierpi cały projekt. A ty jesteś tu by dawać czy brać?
Jeśli możesz, przeproś publicznie osobę, która być może ma Cię za idiotę. Wcale przez to nie będziesz wydawał się innym słabszy. Wręcz przeciwnie, ludzie zauważą twoją chęć wykazania, że jednak nie jesteś takim idiotą i przyjmą twoje wysiłki z należnym szacunkiem.
Jak radzić sobie z idiotą i przy okazji samemu nim nie być
[edit]Mówienie komuś "nie bądź idiotą" samo w sobie jest idiotyczne – zwłaszcza jeśli jest to prawda. Denerwuje to drugą osobę i zmniejsza szansę, że wysłucha, co masz do powiedzenia.
Skoncentruj się na zachowaniu, a nie na osobie. Sprecyzuj, czego chcesz. Sprecyzuj, dlaczego tego chcesz. Sprecyzuj, dlaczego uważasz, że zachowanie danej osoby jest szkodliwe. W najszerszym możliwym zakresie zakładaj dobrą wolę. Jeśli nie rozumiesz, dlaczego ktoś coś robi – zapytaj. Nie śpiesz się ze skargami tak długo, aż zyskasz pewność, że negocjacje prowadzone w dobrej wierze nie zadziałają. Spróbuj zrozumieć, zanim zostaniesz zrozumiany.
Przede wszystkim - bądź szczery. Nie zadawaj pytań, na które znasz odpowiedzi. Nie mów, że czegoś chcesz, podczas gdy chcesz czegoś innego. Nie staraj się wmawiać innym nieprawdy. Nie odpowiadaj na idiotyzmy w podobny sposób.