Powszechne Zasady Postępowania/Konsultacje 2021/Egzekwowanie/Społeczność polskojęzyczna
Polskojęzyczna Wikipedia została oficjalnie uruchomiona we wrześniu 2001 roku (dyskusja w projekcie). Siostrzane projekty Wikipedii zostały uruchomione:
- Wikisłownik 22 marca 2004 (Strona główna | dyskusja)
- Wikicytaty 17 lipca 2004 (Strona główna | dyskusja)
- Wikinews 19 stycznia 2005 (Strona główna | dyskusja)
- Wikibooks 24 styczna 2005 (Strona główna | dyskusja)
- Wikiźródła 24 sierpnia 2005 (Strona główna | dyskusja)
- Wikipodróże 19 lutego 2013 (Strona główna | dyskusja)
Najbardziej aktywnym polskojęzycznym projektem jest Wikipedia. Według statystyk była on edytowana ponad 65 milionów razy. Każdego miesiąca ponad 5000 aktywnych użytkowników odpowiada za 3 372 332 strony (z czego 1 461 865 to artykuły!). Polską Wikipedię jest odwiedzana około 11 milionów razy dziennie, co przekłada się na około 7500 wyświetleń na minutę! Polska Wikipedia zajmuje 10. miejsce pod względem liczby artykułów spośród 319 wersji językowych Wikipedii.[1]
Jak każdy projekt Wikimedia, polskojęzyczna Wikipedia jest zarządzana przez swoją społeczność, która wybrała na administratorów 99 użytkowników. Wybór nowego administratora na polskiej Wikipedii wymaga głosów poparcia równego lub przekraczającego 80% biorących udział w głosowaniu, co daje administratorom mocny mandat do decydowania o wrażliwych sprawach i egzekwowaniu ustalonych zasad w sposób, jaki uznają za stosowny.[2] Polska Wikipedia to jeden z nielicznych projektów z Komitetem Arbitrażowym. Rozstrzyga on co roku około pół tuzina spraw.[3]
Komunikacja
Faza 2 konsultacji Powszechnych Zasad Postępowania obejmowała całą społeczność polskojęzyczną oraz jej projekty. Była ona prowadzona głównie poprzez:
- dyskusje w Kawiarenkach/Barach w projektach Wikimedia
- dyskusje w mediach społecznościowych (np. Facebook)
- dyskusje za pomocą komunikatorów tekstowych (np. Discord, Slack)
- spotkania grupowe z wcześniej zarejestrowanymi użytkownikami
- rozmowy prywatne z użytkownikami reprezentującymi różne grupy
- rozmowy z członkami oraz organami działającymi w ramach Stowarzyszenia Wikimedia Polska
Zasady związane z zachowaniem
W ciągu ostatnich 20 lat polskojęzyczna społeczność opracowała wiele zasad i zaleceń dla swoich edytorów oraz osób funkcyjnych (zgodnie z pięcioma filarami Ruchu Wikimedia). Większość zasad jest tożsama z zasadami obowiązującymi w innych projektach (np. „Zakaz wandalizmów”, „Wojna administratorów” oraz zasady dotyczące zabezpieczania i usuwania stron).
Część zasad została przetłumaczona w przeszłości z anglojęzycznej Wikipedii przez członków społeczności. Niektóre zasady zostały jednak w całości napisane przez społeczność (np. „Tryb wyborczy”, który reguluje usuwanie biografii w okresie poprzedzającym wybory).
Społeczność nie ma ustalonej osobnej reguły zabraniającej ataków osobistych. Wielokrotne próby wypracowania takiej zasady spotkały się ze sprzeciwem części użytkowników. Pomimo braku takiej pisemnej reguły, działalność większości administratorów, orzecznictwo Komitetu Arbitrażowego oraz odniesienia do zakazu ataków osobistych w innych regułach (np. w zasadach dotyczących blokowania użytkowników) sugeruje, że społeczność ceni dobrą atmosferę w projektach. Sprzeciwia się również obelgom i innym toksycznym wypowiedziom ze strony zarówno zarejestrowanych i niezarejestrowanych użytkowników.
Społeczność nie ma również oficjalnego procesu zgłaszania przypadków nękania, jednak większość użytkowników zgłasza to w Kawiarence lub na stronie "Prośby do administratorów". Większość użytkowników i administratorów opracowała w ten sposób niepisany sposób zgłaszania i radzenia sobie z nękaniem i nieodpowiednim zachowaniem.
Pomoc ze strony Stowarzyszenia Wikimedia Polska (WMPL)
Oprócz własnych zasad i procesów, społeczność korzysta również z pomocy Stowarzyszenia Wikimedia Polska (WMPL). Wśród pomocy oferowanej przez WMPL znajdują się:
- Zasady bezpiecznej przestrzeni
- Zasady bezpiecznej przestrzeni dla spotkań on-line
- Treningi i warsztaty dla członków społeczności (np. mediacja, radzenie ze stresem)
- Koordynacja i współpraca z lokalnymi służbami porządkowymi podczas spotkań off-line
W jaki sposób facylitator skontaktował się ze społecznością?
Po otwarciu dyskusji w Kawiarenkach/Barach, uruchomiono inne kanały komunikacji, aby umożliwić udział jak największej liczbie użytkowników[4]. Wśród użytych mediów były:
- Ankieta - W drugiej połowie konsultacji uruchomiono anonimową ankietę, która umożliwiała użytkownikom zabranie głosu w dyskusji bez konieczności dzielenia się publicznie swoimi prywatnymi przeżyciami i opiniami.
- Facebook - Główna grupa polskiej społeczności w portalu Facebooku ("pl.wikipedia") skupia ponad 500 redaktorów. Była ona używana kilkakrotnie, aby zaprosić członków do dyskusji i przypomnieć im o kończących się konsultacjach.
- Telegram – Członkowie polskojęzycznej społeczności będący członkami grupy w serwisie Telegram również zostali zaproszeni do wzięcia udziału w dyskusji.
- Discord - Czat grupowy w serwisie Discord gromadzi ponad 230 aktywnych redaktorów i pozwala na szybką wymianę myśli i pomysłów pomiędzy uczestnikami. Korzystanie z Discorda pozwalało na szybkie wyjaśnienia i odpowiedzi na pytania zadawane przez autorów dotyczące konkretnych zagadnień.
- Google meet/Zoom – W trakcie konsultacji odbyły się 3 spotkania grupowe dla wcześniej zarejestrowanych członków społeczności, podczas których wspólnie mogli oni wyrazić swoje opinie i pomysły dotyczące wdrożenia PZP. Kilku użytkowników skontaktowało się również prywatnie z facylitatorem, aby podzielić się swoimi historiami korzystając z prywatności, którą zapewniały prywatne spotkania.
Kalendarium
- 18 stycznia – Pierwsza wiadomość w Wikipedii
- 19 stycznia – Pierwsze wiadomości w projektach siostrzanych
- 19 stycznia – Poinformowanie grupy w mediach społecznościowych
- 29 stycznia – Poinformowanie użytkowników Telegrama
- 2 lutego – Rada Powiernicza Wikimedia Foundation ratyfikuje Powszechne Zasady Postepowania
- 8–14 lutego – grupowe spotkania ze społecznością
- 12 lutego – Otwarcie ankiety
- 13 lutego – Użycie Sitenotice
- 13 lutego – Przypomnienie na grupie na Facebook'u
- 14 lutego – Sitenotice w Wikinews i Wikisłowniku
- 14 lutego – Przypomnienie o ostatnich 14 dniach konsultacji
- 14 lutego – Kampania mailowa do aktywnych użytkowniczek
- 15 lutego – Kampania mailowa do aktywnych użytkowników Wikisłownika
- 16 lutego – Kampania mailowa do użytkowników Wikiprojektu:LGBT
- 23 lutego – Kampania mailowa do administratorów polskojęzycznej Wikipedii
- 28 lutego – Zakończenie konsultacji
- 1 marca – Zamknięcie ankiety
Zaangażowanie społeczności
W sumie około 120 użytkowników (z wyłączeniem ankiet) wzięło udział w Fazie 2 konsultacji PZP, z których większość uczyniła to poza projektami Wikimedia. Dodatkowo, 175 użytkowników (174 wypełnionych ankiet + 1 odpowiedź w polskojęzycznej Wikipedii) wypełniło ankietę.
Cieszymy się, że respondenci pochodzili ze wszystkich grup w społeczności. W dyskusji wzięli udział zarówno użytkownicy z zaawansowanymi uprawnieniami, jak i Ci bez nich. Ponadto godne pochwały jest zaangażowanie kobiet i użytkowników z mniejszości, z których obie grupy były historycznie niedoreprezentowane w społeczności Ruchu Wikimedia.
Opinie
Pomysły i opinie członków społeczności różniły się od samego początku konsultacji. Większość użytkowników wyraziła poparcie dla koncepcji Powszechnych Zasad Postępowania i stwierdziła, że chcą, aby zostały one wdrożona. Niektórzy użytkownicy również wyrazili swoje poparcie, ale zwrócili uwagę, że chcieliby, aby PZP zostały wdrożone w sposób, który zapewni im narzędzia do rozwiązywania problemów wewnątrz społeczności (zgodnie z zasadą pomocniczości). Napotkaliśmy również sprzeciw ze strony kilku członków społeczności. Kilku użytkowników stwierdziło, że sprzeciwiają się implementacji PZP w jakiejkolwiek formie, a część z nich twierdzi, że powinny one być ograniczone tylko do najgorszych sytuacji. Więcej informacji na temat wypowiedzi i opinii znajduje się w dalszej części raportu:
Kawiarenki
Dyskusja w Kawiarence była mieszanką różnych punktów widzenia i argumentów uczestników. Większość użytkowników podzieliła się swoimi pomysłami oraz obawami dotyczącymi wdrażania Powszechnych Zasad Postępowania. Niektórzy dyskutanci wyrazili jednak jedynie swoje opinie przeciwko Powszechnym Zasadom Postępowania, bez konstruktywnych odpowiedzi, w jaki sposób należy wdrożyć PZP. Część użytkowników podzieliła się jedynie opinią, że według nich PZP nie powinny być wdrażane.
Polskojęzyczna społeczność jest świadoma kwestii, którymi mają się zajmować Powszechne Zasady Postępowania i tylko niewielka grupa użytkowników nie zgodziła się z ich zasadnością. Będąc jednym z najstarszych i największych, polskojęzyczna społeczność miała prawie 20 lat na rozwój swoich zasad i jest z nich bardzo dumna. W ciągu ostatnich kilku lat większe konflikty były rzadkie i dotyczyły głównie konkretnych problemów, którymi szybko zajęli się administratorzy lub Komitet Arbitrażowy. Większość uczestników zgadza się, że PZP obejmują tylko minimalne zasady dotyczące zachowania (w momencie konsultacji), które nie ingerują zbytnio w kompetencje społeczności.
Pomysły
Większość użytkowników przedstawiła konstruktywną informację zwrotną zawierającą ich pomysły i przemyślenia na temat wdrożenia Powszechnych Zasad Postępowania. Wśród tych pomysłów były m.in.:
- Zasada pomocniczości - Koncepcja, zgodnie z którą projekty z rozbudowanymi społecznościami powinny mieć możliwość załatwiania spraw wewnętrznie. Jeśli mniejsze społeczności lub projekty o to poproszą, powinna im być zaoferowana pomoc globalnej społeczności lub Wikimedia Foundation. Pomysł ten został poparty przez większość uczestników konsultacji.
- Rola Komitetów Arbitrażowych – Większość dużych projektów posiada (lub posiadała go w przeszłości) aktywny Komitet Arbitrażowy . Niektórzy członkowie społeczności zaproponowali, aby projekty z utworzonymi i działającymi komitetami arbitrażowymi miały możliwość załatwiania spraw na miejscu, bez zewnętrznych interakcji.
- Ocena całościowa– Uczestnicy zauważyli, że każdy użytkownik powinien być oceniany na podstawie swojej ogólnej aktywności. Powinna istnieć różnica pomiędzy użytkownikiem, który konsekwentnie odrzuca dobre maniery i zasady społeczności, a użytkownikiem, który tylko raz został był im nieposłuszny.
Problematyka, obawy i trudne kwestie
Problemy i niezgoda pojawiają się, gdy chodzi o sposób wdrażania Powszechnych Zasad Postępowania. Kilku użytkowników obawia się, że PZP jest tworzone z dobrymi chęciami, ale jeśli zostanie wdrożone nieprawidłowo, może zmienić się w narzędzie przeznaczone do prześladowania określonych użytkowników i blokowania im możliwości edycji projektów (Patrz: "Państwo policyjne"). Inne problemy wymienione przez użytkowników to:
- language – Społeczność obawia się, że niejasno napisany dokument wykorzystujący korporacyjny żargon może sprawić, że PZP będą trudne do zrozumienia dla typowych użytkowników. Angielski nie powinien być jedynym językiem autentycznym[6] Powszechnych Zasad Postępowania. PZP powinny również przewidywać zapis, że tekst w języku ojczystym osób naruszających PZP ma pierwszeństwo w przypadku wszelkich rozbieżności. Wikimedia Foundation lub inne osoby zatrudnione przez WMF powinny profesjonalnie przetłumaczyć Powszechne Zasady Postępowania oraz zasady dotyczące ich wdrażania na języki kilku największych społeczności.
- tło kulturowe – Niektórzy uczestnicy zauważyli również, że kilka zapisów w Powszechnych Zasadach Postępowania może być różnie rozumianych przez osoby pochodzące z różnych kręgów kulturowych. Przy podejmowaniu wszelkich decyzji (wyroków) co najmniej jedna osoba decydująca o sprawie powinna znać zarówno język, jak i normy kulturowe danej społeczności.
- Wykorzystanie PZP przez Wikimedia Foundation – Użytkownicy biorący udział w konsultacjach zgłosili wiele obaw dotyczących możliwego wykonania przez Wikimedia Foundation nieodpowiednich działań, które zostaną usprawiedliwione zasadami zapisanymi w Powszechnych Zasadach Postępowania.
- Brak przejrzystości – Case Review Committee oferuje członkom społeczności możliwość odwołania się od działań Zespołu Trust & Safety Wikimedia Foundation, ale odbywa się to przy całkowitym i absolutnym braku przejrzystości. Rozumie się, dlaczego tożsamość osób zaangażowanych w Komitet nie jest publicznie dostępna. Mimo to społeczność domaga się większej jawności, aby wiedzieć i rozumieć, w jaki sposób sprawy będą rozstrzygane oraz kto będzie o nich decydował
- potrzeba publicznego werdyktu – Duża część użytkowników opowiadała się za udostępnieniem społeczności wszelkich werdyktów po ich wydaniu. Rozumie się, że w przypadku niektórych części postępowania, konieczne może być zachowanie poufności, ale społeczność wymaga, aby po zakończeniu procesu część informacji została podana do wiadomości publicznej. Jeśli członek społeczności zostanie z niej usunięty lub zablokowany, społeczność żąda, aby uzasadnienie i werdykt były dostępne dla każdego, kto chce je przeczytać (na zasadzie publikacji wyroków w procesach sądowych w prawdziwym życiu).
- opozycja do Powszechnych Zasad Postępowania – Mała (ale zauważalna) grupa użytkowników odmówiła wyrażenia opinii na temat egzekwowania Powszechnych Zasad Postępowania. Głównymi problemami dyskutantów było to, że Wikimedia Foundation nie konsultowała się z polskojęzyczną społecznością w sprawie stworzenia PZP. Niektórzy użytkownicy argumentowali również, że nie są świadomi przypadków, które uzasadniałyby potrzebę PZP. Inni wspominali, że całkowicie sprzeciwiają się idei Powszechnych Zasad Postępowania i nie popierają ich wdrażania.
Ankiety, spotkania oraz inne źródła
Należy zwrócić uwagę, że niektórzy członkowie społeczności aktywnie sprzeciwiali się pomysłowi przeprowadzania konsultacji poza przestrzenią projektów Wikimedia. Większość z tych argumentów dotyczyła kwestii i obaw dotyczących bezpieczeństwa danych użytkowników (ankiety) oraz przejrzystości procesu z wykorzystaniem Chatham House rules (prywatna rozmowa i nieujawnianie informacji o uczestniczących użytkownikach) podczas spotkań.
Jedną z najważniejszych rzeczy, na które należy zwrócić uwagę, mówiąc o opiniach z ankiety, jest to, że różnią się ona znacząco od opinii zamieszczonych od dyskusji w Kawiarence. Zaobserwowano, że możliwość prywatnej odpowiedzi umożliwia użytkownikom swobodne i szczere wypowiadanie się na tematy, które uważają za istotne. Kameralne miejsce, w którym mogli wyrazić swoje obawy, pozwoliło im dzielić się pomysłami i opiniami, które w innym przypadku byłyby kontrowersyjne, ponieważ mogłoby zaszkodzić ich pozycji w społeczności, gdyby te uwagi zostały powiązane z ich nazwą użytkownika.
Należy również wspomnieć, że łączna liczba odpowiedzi na różne pytania może się od siebie różnić. Żadne pytanie nie było obowiązkowe, a niektóre pytania umożliwiały wybór wielu odpowiedzi[7].
Statystyki
Płeć
Na wykresie →
Główny projekt
- Wikipedia – 146 (85,4%)
- Wikisłownik – 13 (7,6%)
- Commons – 5 (2,9%)
- Wikinews, Wikiźródła, Wikicytaty, Wikidata, MediaWiki, Meta-wiki – Po 1 (0,6%)
Uprawnienia
W sumie 56 użytkowników (32%) stwierdziło, że są obecnymi lub byłymi: administratorami, biurokratami, checkuserami, rewizorami, Członkami Komitetu Arbitrażowego lub posiadaczami globalnych uprawnień.
Staż w projekcie
Na wykresie →
Samoidentyfikacja
W ankiecie poproszono uczestników o samodzielne zidentyfikowanie, czy czują się lub są członkami grup represjonowanych w przeszłości lub obecnie. Na 150 uczestników, którzy odpowiedzieli, statystyki przedstawiają się następująco:
- 70 użytkowników (46,7%) stwierdziło, że nie identyfikuje się z żadną z takich grup.
- 30 użytkowników (20%) stwierdziło, że identyfikuje się jako osoby LGBT + lub należą do innych mniejszości seksualnych/płciowych
- 16 użytkowników (10,7%) stwierdziło, że znajduje się w niekorzystnej sytuacji ze względu na swoją niepełnosprawność (psychiczną lub fizyczną)
- 15 użytkowników (10%) stwierdziło, że są wykluczone społecznie lub ekonomicznie
- 6 użytkowników (4%) określiło się jako biali, katolicy, heteroseksualni mężczyźni.
- 13 użytkowników (8,7%) wskazało na przynależność do innych (niewymienionych wyżej) represjonowanych grup.
State of enforcement
W swoich odpowiedziach większość użytkowników, którzy przyznawali niższe oceny pytaniom dotyczącym obecnego egzekwowania zasad, wskazała na swoje przeszłe doświadczenia związane z nierównym traktowaniem w projektach Wikimedia. Część z nich wspomniała, że niesłusznie oskarżano ich o łamanie reguł, ponieważ wykonujący czynności administrator znajdował się na przeciwnym końcu spektrum ideologicznego. Większość z nich zauważyła również, że to samo nieodpowiednie zachowanie może skutkować wieloma różnymi odpowiedziami, w zależności zarówno od administratora, jak i winnego użytkownika. Na pl.wiki, jeśli użytkownik zajmuje szanowaną pozycję w projekcie i nikt nie kwestionuje wartości merytorycznej jego wkładu, może powiedzieć znacznie więcej niż zwykły użytkownik. Zazwyczaj początkujący użytkownik zostałby zablokowany za wypowiedź, za którą doświadczony użytkownik nie otrzymałby nawet reprymendy.
Użytkownicy wspominają, że ich zdaniem (opinia podzielona przez administratorów odpowiadających w ankiecie) administratorzy nie chcą angażować się w dyskusję z kłopotliwymi użytkownikami, ponieważ to zadanie jest stresujące, a projekty Wikimedia traktują jako swoje hobby i ucieczkę od stresującej rzeczywistości. Obawiają się również kłopotów, w jakie mogliby się dostać, gdyby wystąpili przeciwko wspomnianym użytkownikom (sprawa Komitet Arbitrażowy, dyskusja na liście dyskusyjnej Administratorów, ostracyzm ze strony niektórych członków społeczności).
Osobiste doświadczenia
Wielu użytkowników zgłosiło, że napotkali toksyczne zachowania innych członków społeczności podczas swojej pracy w projektach Wikimedia.
Zgłaszanie nękania
- 69 użytkowników (40,9%) twierdzi, że zgłaszanie przypadków nękania na stronie "Prośby do administratorów" lub w Kawiarence jest najlepszym sposobem radzenia sobie z nękaniem i nieodpowiednim zachowaniem ze strony członków społeczności.
- 27 użytkowników (16%) opowiada się za raportowaniem takich zachowań bezpośrednio do administratora (np. poprzez prywatną wiadomość lub poprzez Discord/IRC).
- 20 użytkowników (11,8%) twierdzi, że sprawę należy przekazać pracownikowi Wikimedia Foundation lub chapteru (np. WMPL)
- 22 użytkowników (13%) twierdzi, że takimi sprawami powinien zająć się nowy organ powołany do walki z nękaniem i nieodpowiednim zachowaniem
- 4 użytkowników (2,4%) twierdzi, że nękaniem powinny zajmować się bezpośredni lokalne władze (np. policja)
- Dodatkowych 4 użytkowników (2,4%) stwierdziło, że w projekcie nie występuje nękanie oraz że problem jest „zmyślony”.
Opinie
Zapytani o pomysł, jak zapewnić bardziej prywatny system raportowania, pozwalający zajmować się bardziej osobistymi sprawami, przy jednoczesnym zachowaniu przejrzystości, użytkownicy odpowiedzieli w następujący sposób:
- 73 użytkowników (46,5%) zaproponowało utworzenie poufnego systemu raportowania opartego na zasadzie OTRS (system ticketów widoczny dla wszystkich administratorów)
- 23 użytkowników (14,6%) opowiadało się za zgłaszaniem problemów bezpośrednio do administratora (np. poprzez Discord/IRC lub za pomocą prywatnej wiadomości)
- 8 użytkowników (5,1%) stwierdziło, że prywatne zgłoszenie powinno być możliwe tylko wtedy, gdy sprawa trafi do Komitetu Arbitrażowego
- 14 użytkowników (8,9%) zaproponowało pomysł prywatnego zgłaszania zastrzeżonych informacji, ale publicznego informowania o samym fakcie zgłoszenia
- 27 użytkowników (17,2%) stwierdziło, że w żadnym przypadku nie należy zezwalać na prywatne zgłaszanie spraw
Zgłaszanie nękania ze strony osób funkcyjnych
- 98 użytkowników (62,8%) stwierdziło, że nadużycia osób funkcyjnych i nękanie z ich strony należy zgłaszać bezpośrednio do Komitetu Arbitrażowego
- 25 użytkowników (16%) zaproponowało, aby nadużywanie narzędzi i nękanie przez osoby funkcyjne było zgłaszane nowemu organowi utworzonemu w oparciu o Komisję Rzeczników
W jaki sposób Powszechne Zasady Postępowania powinny odnosić się do zachowań poza projektami Wikimedia?
- 113 użytkowników (72,9%) popiera zastosowanie PZP do zachowań poza projektami Wikimedia. Większość z nich powołuje się na jeden warunek - organizator (np. WMF podczas Wikimanii, Chapter podczas konferencji, moderator grupy na Facebooku, lider wyprawy itp.) powinien każdorazowo wskazywać i skutecznie komunikować, które części PZP dotyczą wspomnianej przestrzeni oraz w jaki sposób będą one egzekwowane
Globalne wdrażanie PZP
- 105 użytkowników (62,1%) twierdzi, że Powszechne Zasady Postępowania powinny być obsługiwane lokalnie, jeżeli projekt ma taką możliwości i zgłasza chęć stosowania takiego rozwiązania
- 22 użytkowników (13%) twierdzi, że sprawą powinien zająć się globalny organ złożony z wolontariuszy
- 20 użytkowników (11,8%) chciałoby, aby sprawą zajęły się lokalne chaptery lub Wikimedia Foundation.
- 90 użytkowników (59,2%) stwierdziło, że są albo przeciwni utworzeniu organu o zasięgu globalnym, albo chcieliby, aby jego kompetencje były ograniczone
Wiele pomysłów odnoszących się do zasad organu globalnego jest podobnych do tych obowiązujących Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych, który podtrzymuje lub unieważnia orzeczenie niższej instancji, ale nie wydaje własnego werdyktu. Ci sami użytkownicy nie popierali również zdolności organu do samodzielnego rozpoczynania postępowania
Działania Wikimedia Foundation
Nękanie
- 55 użytkowników (32,9%) stwierdziło, że chcieliby, aby Wikimedia Foundation działała samodzielnie przeciwko sprawom związanym z napaściami, molestowaniem, groźbami fizycznymi i prawnymi wobec członków społeczności.
- 64 użytkowników (38,3%) stwierdziło, że chcieliby, aby Wikimedia Foundation reagowała na takie zachowanie, ale tylko na czyjś wniosek (np. ofiary, zaangażowanego administratora lub Komitetu Arbitrażowego)
- 22 użytkowników (13,2%) stwierdziło, że Wikimedia Foundation powinno podejmować działania tylko na wniosek ofiary
- 17 użytkowników (10,2%) stwierdziło, że Wikimedia Foundation nie powinna podejmować działań w takich sprawach
- Pozostali użytkownicy opowiedzieli się za pozostawieniem takich spraw w rękach odpowiednich służb porządkowych
Zachowania poza projektami Wikimedia, ale bezpośrednio z nimi związane
- 38 użytkowników (22,9%) stwierdziło, że Wikimedia Foundation powinna reagować na nękanie następujące poza projektami Wikimedia
- 57 użytkowników (34,3%) stwierdziło, że Wikimedia Foundation powinna podejmować działania tylko na wniosek ofiary lub organizatorów działań poza projektami Wikimedia
- 25 użytkowników (15,1%) stwierdziło, że tylko ofiara powinna mieć prawo zwrócić się do Wikimedia Foundation o wszczęcie postępowania
- 36 użytkowników (21,7%) stwierdziło, że Wikimedia Foundation nie powinna podejmować żadnych działań w związku z zachowaniami poza projektami Wikimedia
Kilku użytkowników stwierdziło, że rolą Wikimedia Foundation nie jest pełnienie roli organu władzy, ale powinna ona oferować pomoc, jeśli władze lokalne tego zażądają.
Wielu użytkowników stwierdziło również, że PZP mogą mieć zastosowanie tylko do zachowań poza projektami Wikimedia, jeśli uczestnicy zostali odpowiednio powiadomieni przed dołączeniem do społeczności lub wzięciem udziału w wydarzeniu
Wątpliwości dotyczące wcześniejszych działań lub zaniechań przez Wikimedia Foundation
Kilku użytkowników zwróciło uwagę na trudności w dotarciu do pracowników Wikimedia Foundation lub Zespołu Trust & Safety (T&S). Główną przeszkodą jest konieczność przetłumaczenia każdej informacji i każdej komunikacji na język angielski, co powoduje, że wielu członków społeczności nie posiada wystarczających umiejętności językowych, żeby samodzielnie porozumiewać się z WMF i T&S
Użytkownicy stwierdzili, że Zespół T&S nie podejmował dziań w przeszłości, kiedy nękanie i inne niepożądane zachowania miały miejsce poza projektami Wikimedia, ale działania te były bezpośrednio z nimi związane
Wyróżniające się historie
Podczas konsultacji mieliśmy okazję wysłuchać historii i pomysłów wielu użytkowników, co pozwoliło nam lepiej zrozumieć projekty oraz współtworzących je członków społeczności.
Znaczna liczba uczestników procesu facylitacji wspomniała, że nie czuje, że każdy członek społeczności jest traktowany jednakowo. Większość z nich wyraziła zaniepokojenie, że niektórzy użytkownicy współtworzący polskojęzyczną Wikipedię mogą liczyć na immunitet przed egzekwowaniem polityk behawioralnych tylko dlatego, że ich wkład w główną przestrzeń (artykuły) jest wysoko ceniony przez społeczność.
Niektórzy użytkownicy zauważyli, że umożliwia to doświadczonym użytkownikom wyśmiewanie innych, obrażanie ich, a nawet trollowanie bez obawy, że zostaną wobec nich wyciągnięte konsekwencje, co stałoby się, gdyby mniej doświadczony użytkownik postąpił identycznie.
Kilku użytkowników wspomniało również, że w przeszłości administratorzy powstrzymywali się od działań przeciwko niektórym kłopotliwym członkom społeczności.
Administratorzy odpowiedzieli (zarówno podczas spotkań jak i w ankiecie), że zwykle powstrzymują się przed działaniami, ze względu na możliwe problemy, jakie może im to przynieść. Rozumieją, że ich rolą jest służenie społeczności, ale często wstrzymują się się lub wolą nie podejmować działań w sprawie, gdyby wyciągnięcie konsekwencji wobec jednego użytkownika, nawet jeśli spotkało się z zadowoleniem większości społeczności, oznaczałoby, że będą musieli sobie radzić z innymi kłopotliwymi użytkownikami.
Takie kłopoty mogą oznaczać[8] przedłużająca się debatę w Kawiarence, biurokratyczne prośby o komentarz/uzasadnienie decyzji, "prawniczenie" oraz inne działania wyżej wymienionych kłopotliwych redaktorów. Trochę się to zmieniło, kiedy podczas konsultacji jeden z merytorycznych redaktorów został zablokowany na rok z powodów, które są poruszane w Powszechnych Zasadach Postępowania. Jego zachowanie oraz blokada wywołała obszerną debatę, zarówno w projektach Wikimedia oraz poza nimi.
Własne słowa społeczności
- Jak najbardziej za (w zasadzie jest to spójne i tak z naszymi zasadami i z czwartym filarem) i bardzo podoba mi się ich nakierowanie na empatię i współpracę. Ale tylko przy założeniu, że egzekwowanie, interpretacja i ścieżka odwoławcza będą po stronie danej społeczności z wykorzystaniem jej istniejących mechanizmów (administratorzy, mediacja, Komitet Arbitrażowy). [...] Chciałabym też, żeby oprócz zasad, społecznościom zostały zaoferowane środki wspierające działanie zgodne z Powszechnymi Zasadami Postępowania inne niż egzekwowanie: a więc środki (techniczne, szkoleniowe, rozwojowe) służące zapobieganiu wypaleniu, lepszej komunikacji, rozwiązywaniu konfliktów. Magalia (dyskusja) 10:22, 19 sty 2021 (CET)
- [...] egzekwowanie, interpretacja i ścieżka odwoławcza będą odbywać się wyłącznie za pomocą mechanizmów ustalonych przez społeczność Polskiej Wikipedii i nie ulegnie to zmianie w przyszłości [...] Gdarin dyskusja 11:56, 21 sty 2021 (CET)
- [...] Dlatego, jeśli chodzi o egzekwowanie, wnioskuję aby projekty, które posiadają własny komitet arbitrażowy pozostały samodzielne, w takim sensie, że nikt z zewnątrz nie może, pod pretekstem UCoC, nakładać blokad/globalnych blokad (locków) na użytkowników, wyłącznie za ich działania na owych projektach. [...] Moim zdaniem lokalne społeczności powinny regulować się samodzielnie; jedynie w ekstremalnych sytuacjach powinna być interwencja WMF; i to się też raczej nie zmieni, gdyż nawet teraz WMF może interweniować przy pomocy tzw. m:Office actions. [...] tufor (dyskusja) 00:25, 28 lut 2021 (CET)
Kluczowe wnioski
Polskojęzyczna społeczność stwierdziła, że wolałaby nie doświadczać interwencji w jej mechanizmy lokalnego zarządzania, zarówno ze strony globalnej społeczności, jak i ze strony Wikimedia Foundation.
Aby tego uniknąć, polskojęzyczna społeczność jest gotowa podjąć wszelkie środki niezbędne do aktualizacji, ulepszenia i przeprojektowania swojego systemu zasad, aby doprowadzić do poziomu potrzebnego do samoregulacji Powszechnych Zasad Postępowania.
Inne główne wnioski wychodzące z procesu facylitacji są następujące:
Samorządność, autonomia i zasada pomocniczości
Jak wspomniano powyżej, samorządność jest ważna dla polskojęzycznej społeczności Wikimedia. Jej członkowie są dumni z zasad, zaleceń i wytycznych opracowanych w ciągu ostatnich 20 lat i chcieliby dalej zarządzać swoimi własnymi projektami. Użytkownicy współtworzący polskojęzyczne projekty Wikimedia są dumni - dumni ze swoich osiągnięć, dumni z materii i istoty, którą stworzyli przez ostatnie dwie dekady. Są dumni ze swoich zasad i systemu zarządzania, który z małymi zmianami funkcjonuje od samego początku projektu. Biorąc to pod uwagę, użytkownicy są podejrzliwi i nieufni wobec zewnętrznych „przepisów”, które będą bezpośrednio kolidować ich projektami.
W 2007 roku Komitet Arbitrażowy polskojęzycznej Wikipedii odmówił przejścia przez proces uwierzytelniania Wikimedia Foundation i pozostawiła wybór Checkuserów w rękach społeczności[9]. Dla części użytkowników samorządność ich projektów jest tak samo ważna teraz, jak ponad 15, 20 lat temu.
Polskojęzyczna społeczność rozumie, że mniejsze i mniej ugruntowane projekty mogą wymagać pomocy oferowanej przez globalną społeczność lub Wikimedia Foundation.
Większość użytkowników uważa, że polskojęzyczna społeczność jest wystarczająco zaawansowana, a jej zasady są wystarczająco rozbudowane do wdrożenia Powszechnych Zasad Postępowania we własnych projektach. Społeczność oświadczyła również, że jest gotowa zaktualizować własne zasady i wprowadzić zmiany w lokalnym systemie zarządzania, które zapewniłyby bezpieczeństwo użytkownikom i możliwość lokalnego radzenia sobie z naruszeniami PZP.
Trudności językowe i kulturowe
Społeczność zwróciła uwagę, że Powszechne Zasady Postępowania został napisany w sposób dyskryminujący osoby, dla których angielski nie jest językiem ojczystym oraz osoby, które w ogóle nie mówią w języku angielskim. Oryginalny dokument został napisany przy użyciu korporacyjnego żargonu, który może sprawić, że tekst UCoC będzie trudny do zrozumienia dla każdego, kto nie zna wystarczająco dobrze języka angielskiego. Użytkownicy zalecali, aby druga część Powszechnych Zasad Postępowania (dotycząca ich implementacji) była napisana prostszym językiem (np. Simple English). Dokument powinien być napisany w sposób zrozumiały dla jak największej liczby członków społeczności.
Kilku uczestników konsultacji stwierdziło również, że Powszechne Zasady Postępowania powinny również zostać profesjonalnie przetłumaczone na najczęściej używane języki świata, a także na języki najczęściej używane przez społeczność Wikimedia (np. 15-20 języków największych społeczności). Użytkownicy zauważyli też, że powinien istnieć przepis stwierdzający, że w przypadku jakiejkolwiek różnicy między wersjami językowymi, tekst w języku społeczności oskarżonego/ofiary powinien mieć pierwszeństwo.
Jeśli miałby zostać utworzony globalny organ, który zajmowałby się sprawami i przypadkami ze wszystkich projektów Wikimedia (wobec czego istnieje wyraźny sprzeciw ze strony polskojęzycznej społeczności), autorzy obawiają się, że taki organ byłby „ślepy” na niektóre kwestie. Użytkownicy bez doświadczenia w edytowaniu w danym projekcie mogliby nie znać niepisanych zasad i tradycji ustanowionych przez projekt lub daną społeczność. Wielokrotnie stwierdzano, że jeśli taki przypadek ma być rozpatrywany, powinny to robić osoby zaznajomione z zasadami oraz językiem społeczności, której dotyczy sprawa.
Wypalenie i przeciążenie wolontariuszy
Większość użytkowników uczestniczących w procesie facylitacji sprzeciwia się stworzeniu jakiegokolwiek organu o zasięgu globalnym, odpowiedzialnego za egzekwowanie Powszechnych Zasad Postępowania w dużych projektach (zwłaszcza w polskojęzycznej społeczności). Niemniej jednak członkowie społeczności przekazali wnikliwą informację zwrotną, z której wynika, że akceptowalne dla nich byłoby utworzenie takiego organu w celu rozwiązywania problemów w innych, mniejszych i młodszych projektach.
Zgodnie z obawami od wolontariuszy, jeden organ nie może zajmować się sprawami i przypadkami pochodzącymi z ponad 800 projektów, prowadzonych w ponad 300 językach. Liczba spraw byłaby po prostu zbyt duża, by sobie z nią poradzić. Aby uniknąć takich sytuacji, organ musiałby ustanowić pewne podstawowe zasady, aby sprawy kwalifikowały się do przedłożenia. To wymagałoby dużo energii (analizowanie, czytanie i radzenie sobie z nimi). Takie zadania grożą wypaleniem się wszystkich zaangażowanych wolontariuszy. Większość z nich przychodzi do projektów Wikimedia, aby odpocząć od swoich codziennych zajęć i obowiązków, a poproszenie ich o poświęcenie wolnego czasu na analizę dziesiątek przypadków (często traumatycznych) może łatwo doprowadzić ich wypalenia, a co za tym idzie, opuszczenia projektów.
Uwagi
- ↑ Wikistats - Statistics For Wikimedia Projects, 2021-03-12, stats.wikimedia.org
- ↑ Wikipedia: Administratorzy, 2020-12-19, Wikipedia, wolna encyklopedia
- ↑ Wikipedia:Komitet Arbitrażowy/Archiwum spraw, 2020-12-20, Wikipedia, wolna encyklopedia
- ↑ W tym miejscu należy zaznaczyć, że otwarcie innych kanałów spotkało się ze sprzeciwem niektórych członków społeczności, którzy opowiadali się za tym, że konsultacje powinny być realizowane tylko w projektach Wikimedia.
- ↑ Uprawnienia oznaczone jako "inne" zawierają: Obecnych i byłych Checkuserów, Rewizorów, Biurokratów, Stewardów, Członków Komitetu Arbitrażowego, użytkowników posiadających uprawnienia globalne
- ↑ https://journals.iupui.edu/index.php/iiclr/article/download/17481/17596/0
- ↑ a b Suma może przekraczać łączną liczbę uczestników, ponieważ możliwe było wybranie kilku odpowiedzi
- ↑ według odpowiedzi udzielonych przez społeczność
- ↑ Wikipedia: Komitet Arbitrażowy/Oświadczenie w sprawie funkcji CheckUsera, 2007-10 -07, Wikipedia, wolna encyklopedia