हब्स/दस्तावेजीकरण/जून २०२२ वैश्विक वार्तालाप

क्षेत्रीय आर विषयगत हबऽ पऽ जून २०२२ केरऽ वैश्विक बातचीत केरऽ आयोजन २४, २५, आर २६ जून २०२२ कऽ ३ समय क्षेत्रऽ मऽ ३ दिनऽ पऽ आयोजित करलऽ गेलऽ छेलै । ३ दिनऽ मऽ पूरा आन्दोलन सऽ विविध पृष्ठभूमि आर अनुभव वाला ६८ व्यक्ति न॑ बातचीत मऽ शामिल होलै । सबस नीक प्रतिनिधित्व वाला आन्दोलन क्षेत्र अफ्रीका आ यूरोप छल, जखन कि मध्य आ दक्षिण एशिया स भागीदारी क कमी छल ।
ई आयोजन के उद्देश्य छेलै कि हबऽ के पायलटिंग के निहितार्थ के बारे मऽ साझा समझ मऽ सुधार करलऽ जाय
- पायलटिंग के सक्षम बनावा के लेल पइहले प्रकाशित मसौदा न्यूनतम व्यवहार्य मापदण्ड पर सहमति के सुविधा देनाय, आ
- चिन्ता के चर्चा आ अलग-अलग दृष्टिकोण के साझा करय के लेल स्थान के उपयोग करनाय।
आयोजन केरऽ लक्ष्य छेलै कि न्यूनतम पायलटिंग मापदण्ड केरऽ मसौदा मऽ सुधार लेल इनपुट इकट्ठा करलऽ जाय आर खुला चर्चा केरऽ आइटम, यानी असहमति के क्षेत्रऽ के नक्शा बनाबै के ।
आयोजन मे सहभागिता पूर्व पंजीकरण के आग्रह के संग खुलल छल। एकरऽ परिणाम ई छेलै कि हबऽ के बातचीत मऽ रुचि रखै वाला कोय भी व्यक्ति भाग ल॑ सकै छेलै, चाहे ओकरऽ वास्तविक इरादा क्षेत्रीय या विषयगत हब पऽ काम शुरू करै या जारी रखै के कोय भी होय ।
गप्प-सप्प के फ्रेमिंग
बातचीत केरऽ फ्रेमिंग डब्ल्यूएमएफ केरऽ आन्दोलन स्ट्रैटेजी आर गवर्नेंस टीम न॑ देल छेलै, जेकरऽ नाम छै कारेल वैडला, जे क्षेत्रीय आर विषयगत हबऽ के प्रक्रिया मऽ सुविधा दऽ रहलऽ छै । हुनी न्यूनतम पायलटिंग मापदण्ड के विकास के साथ-साथ मापदण्ड के उद्देश्य के सम्बन्ध मँ अतिरिक्त सन्दर्भ प्रदान करलकै ।
प्रस्तुति मऽ क्षेत्रीय आर विषयगत केन्द्रऽ पऽ पूर्व चर्चा के समय रेखा' शामिल छेलै जे नवंबर २०२० सऽ शुरू होय गेलऽ छेलै । मापदंडऽ के सामग्री ई बातचीतऽ के संकलन छेकै ।

पिछला बातचीत सऽ एगो प्रमुख विवाद बिंदु : एक तरफ हब केरऽ परिभाषा आर अवधारणा के सम्बन्ध मऽ पूरा आन्दोलन मऽ सहमति के जरूरत छै, जबकि दोसरऽ तरफ कुछ समूहऽ कऽ अपनऽ हब संरचना कऽ लागू करै के तत्काल जरूरत छै । अतः एकटा समानांतर परिभाषा आ पायलटिंग चक्र पर फ्रेमिंग उपलब्ध करायल गेल छल:

एकरऽ अलावा, पायलटिंग केरऽ सैद्धान्तिक पृष्ठभूमि के सम्बन्ध मऽ कुछ पहलू कऽ स्पष्ट करलऽ गेलऽ छेलै, जेकरा मऽ सहायता सिद्धान्त केरऽ कार्यान्वयन आर सुरक्षित-टू-फेल जांच के साथ जटिलता के प्रबंधन शामिल छेलै । न्यूनतम पायलटिंग मापदण्ड के उद्देश्य के संक्षेप मे इ संक्षेप मे कहल गेलय छै:
- इ सुनिश्चित करनाय कि हब्स के आसपास व्यावहारिक प्रयोग हब्स के परिभाषित करय के काज सँ बेसि दूर नै भ जाय।
- आन्दोलन स्तर के जवाबदेही के साथ पायलटिंग कार्य मे दृश्यता रहनाय सुनिश्चित करनाय।
- हब्स पर पर्याप्त स्तर के सहमति सुनिश्चित करनाय ताकि संरचित सहयोग के प्राकृतिक विकास के रोकल नै जा सकय।
सामग्री चर्चासभ
१२० मिनट के आयोजन के चर्चा भाग 2 भाग मे बांटल गेल छल जे प्रस्तावित न्यूनतम पायलटिंग मापदण्ड के विभिन्न क्षेत्र पर केन्द्रित छल:
- हब पायलट के सत्यापन, यानी हब पायलट सत्यापन चक्र मे विभिन्न आन्दोलन इकाइयक के भूमिका पर चर्चा करनाय
- न्यूनतम मापदण्ड पर बातचीत, यानी मतदान करनाय जे प्रस्तावित मापदण्ड मे सँ कोन मापदण्ड आवश्यक छै आ कोन हबक के पायलटिंग के लेल गैर-आवश्यक छै, ओकर बाद मुख्य पहलुअक के सम्बन्ध मे गहन चर्चा कैल जैतय।
गप्प-सप्प I - हब पायलट के सत्यापन
आयोजन केरऽ पहलऽ भाग हब पायलट केरऽ वैलिडेशन केरऽ सेक्शन कऽ समर्पित करलऽ गेलऽ छेलै । ओहि चर्चा के लक्ष्य हब पायलट के मंजूरी प्रक्रिया मे आवश्यक हितधारक के पहचान करनाय छल। न्यूनतम पायलटिंग मापदण्ड मे प्रस्तावित हितधारक हब पर पूर्व चर्चा सँ सामने आयल छल:
- विकिमिडिया फाउन्डेसन मऽ आन्दोलन रणनीति आर शासन टीम - प्रक्रिया सुविधा, सामुदायिक समर्थन आर जुड़ाव गतिविधि के माध्यम सऽ आन्दोलन रणनीति पहलऽ मऽ विकिमिडिया समुदाय आर सम्बद्धऽ के भागीदारी के समर्थन करै छै । एहि मे आन्दोलन शासन पहल जेना आन्दोलन चार्टर आ क्षेत्रीय आ विषयगत हब शामिल अछि ।
- समुदाय - आन्दोलन रणनीति के सन्दर्भ मे ई खाली सामग्री योगदानकर्ता समुदाय के नै बल्कि हमरऽ आन्दोलन के सब सदस्यऽ के सन्दर्भित करै छै । ई बात कऽ स्वीकार करना जरूरी छै कि आन्दोलन मऽ अपनऽ विविधता मऽ बहुत समुदाय शामिल छै आर एक समुदाय नै छै जेकरऽ हर एक व्यक्ति सदस्यता लै छै । क्षेत्रीय आ विषयगत हब के सन्दर्भ मे पायलट के लेल समर्थित समुदाय के परिभाषित करय के जरूरत छै।
- सम्बद्धता समिति - विकिमिडिया आन्दोलन सम्बद्ध के मान्यता आ अस्तित्व के सम्बन्ध मे सलाह दैत अछि आ सिफारिस करैत अछि । परिणामस्वरूप, हुनका सम्बद्ध अनुपालन आ सम्बद्ध के बीच गतिशीलता के बारे मे जानकारी छै जे पायलट मंजूरी प्रक्रिया मे एकटा महत्वपूर्ण विचार भ सकय छै।
- आन्दोलन चार्टर मसौदा तैयार करै वाला समिति - एगो दस्तावेज - आन्दोलन चार्टर - बनाबै वाला छै जे विकिमिडिया आन्दोलन कऽ सामरिक दिशा के तरफ मिल कऽ काम करै मऽ सहायता करतै । अइ दस्तावेज के हिस्सा के रूप मे क्षेत्रीय आ विषयगत केन्द्र सहित मौजूदा आ नव आन्दोलन इकाइयक के भूमिका आ जिम्मेदारीसभ के परिभाषित कैल जेतय। हमरा सब कए इ सुनिश्चित करबाक जरूरत अछि जे पायलट हब्स क परिभाषा पर काज क संग तालमेल बैसाबय।
- क्षेत्रीय अनुदान समिति - सामुदायिक कोष अनुदान के समीक्षा आर अनुमोदन के लेलऽ विकिमिडिया फाउन्डेसन मऽ सामुदायिक संसाधन टीम के साथ काम करै वाला समुदाय प्रतिनिधि सिनी द्वारा गठित अनुदान समिति छै । हुनका क्षेत्रीय आ विषयगत दूनू सन्दर्भक के नीक समझ छै आ अइ प्रकार हब परियोजनाक के लेल एकटा नीक सत्यापन निकाय भ सकय छै।
प्रस्तावित हितधारक के भूमिका के चर्चा आ आकलन के लेल प्रेरित करय के लेल निम्नलिखित संकेत के उपयोग कैल गेलय:
- की हमरा सब कऽ हब्स पायलट प्रोसेस मऽ हुनकऽ भागीदारी के जरूरत छै?
- जँ हाँ अछि त ई केहन लगैत आ किएक?
- जँ नै अछि तँ केहन लगैत आ किएक?
गप्प-सप्पक सारांश
- सामान्य अवलोकन
➼ सहायता सिद्धान्त के क्रियान्वयन - तीनू सत्रक के प्रतिभागी सहमत छै, कि ओ पूरा हब पायलटिंग प्रक्रिया के लागू कैल जेबाक चाही आ सहायता के सिद्धान्त सँ निर्देशित कैल जेबाक चाही। हब्स पर निर्णय कोनो एकटा इकाई द्वारा ऊपर स’ नीचा नै करबाक चाही, बल्कि प्रोटो-हब बनेबा लेल समूहसभ एक संग आबि क निकलबाक चाही। प्रक्रिया के औपचारिकता के बजाय अइ समूहसभ के समर्थन पर ध्यान देल जेबाक चाही।
➼ मौजूदा समूहऽ के स्वीकृति - प्रतिभागी न॑ ई भावना व्यक्त करलकै कि मापदण्ड के पूरा सेट, खास करी कऽ सत्यापन के सम्बन्ध मऽ खंड, वू काम के प्रति अनादरपूर्ण मानलऽ जाय छै जे विभिन्न क्षेत्रऽ मऽ आर अलग-अलग विषयऽ पऽ वर्षो सऽ करलऽ गेलऽ छै । अधिक संरचित समर्थन के दिशा में काज करैत एहि काज के स्वीकार करय के जरूरत छल।
- प्रत्येक प्रस्तावित हितधारक के सम्बन्ध मे इनपुट
चूंकि बातचीत ३ अलग-अलग समय क्षेत्रक मे ३ अलग-अलग घटनाक मे भेल, परिणाम निर्णायक नै छै, तइयो अलग-अलग कॉल के पार उल्लेखनीय समानता छल जे एकटा अभिसरण सारांश के लेल पर्याप्त आधार प्रदान करलक।
भूमिका परिभाषा
|
भूमिका विवरण
|
|
|
|
|
|
|
|
|
हितधारक
|
शुक्र दिन, जून २४
|
शनि दिन, जून २५
|
रवि दिन, जून २६
|
आन्दोलन रणनीति आ शासन दल
|
➼ सहायता प्रदान करनाय, आदान-प्रदान के पोषण करनाय, अनुदान के निधि, दस्तावेजीकरण समर्थन करनाय। ➼ निर्णय लेबय आ स्वीकृति मे कोनो तरहक संलग्नता नै।
|
➼ सलाह, समर्थन, आ सन्दर्भात्मक क्रियान्वयन के मार्गदर्शन के सम्बन्ध मे समझौता। ➼ विभिन्न हब के जोडय आ निगरानी, मूल्यांकन आ सीखय के सहायता प्रदान करय मे प्रमुख भूमिका। ➼ हब पायलट कए मान्यता देबा मे कोनो कथित भूमिका नै।
|
➼ सहायक भूमिका के सम्बन्ध मे समझौता। ➼ पायलट समूहसभ के निगरानी आ जानकारी देवय, संसाधन उपलब्ध करावा, सामान्य आ तकनीकी सहायता प्रदान करय के लेल मुख्य कार्य। ➼ ऐतिहासिक आन्दोलन रणनीति के परिप्रेक्ष्य मे लाना नोट करलऽ गेलै ।
|
समुदाय
|
➼ हब द्वारा समर्थित समुदाय कए गहराई स शामिल हेबाक जरूरत होएत, तइयो अपन क्षमता कए ध्यान मे राखि कए। ➼ कोनो वैश्विक समुदाय सत्यापन नै।
|
➼ कोनो पायलट पर काज शुरू करय वाला आ नेतृत्व करय वाला। ➼ पायलट के लागू करय आ सुधारय मे समुदाय के प्रतिक्रिया आ भागीदारी आवश्यक छै।
|
➼ हब के प्रतिनिधित्व करय वाला समुदाय के शामिल करय के जरूरत छै। ➼ हब के रीढ के हड्डी के रूप मे मानल जाय वाला समुदाय। ➼ आन्दोलन स्तर के निर्णय लेवा के लेल कोनो प्रभावी उपकरण नै, अइ के लेल भूमिका शामिल समुदाय के लेल सीमित रहबाक चाही।
|
सम्बद्धता समिति
|
➼ हब्स पायलटिंग प्रक्रिया मे कोनो अपेक्षित संलग्नता नै। ➼ एहि मामला के सम्बन्ध मे समिति के अपन धारणा के बारे मे सुनय के उम्मीद।
|
➼ पायलटिंग के किच्छू पहलुअक के सलाह आ समर्थन के मूल्य के सम्बन्ध मे समझौता। ➼ जखन कि एएफएफकॉम कऽ वर्तमान पारिस्थितिकी तन्त्र मऽ हब काम लेल सबसें अधिक सम्भावित मंजूरी निकाय के रूप मऽ मानलऽ जाय छेलै, पायलटिंग लेल ऐसनऽ भूमिका पऽ जोरदार सवाल उठैलऽ गेलै आर एकरऽ सिफारिस नै करलऽ गेलै ।
|
➼ हब पायलट कऽ वैलिडेटिंग हुनकऽ जनादेश सऽ जुडलऽ नजर आबी रहलऽ छै, लेकिन ट्रैक रिकॉर्ड हुनकऽ एंगेजमेंट के समर्थन नै करै छै । ➼ ई बात पऽ सहमति बनलै कि अफकॉम सलाहकार के भूमिका निभा सकै छै, जेकरा मऽ हुनकऽ अनुभव आर अन्तर्दृष्टि साझा करलऽ जाय सकै छै ।
|
आन्दोलन चार्टर प्रारूपण समिति
|
➼ परिभाषा के जानकारी देबय लेल पायलटिंग मे सुनब।
|
➼ निर्णय लेबय बला निकाय के रूप मे नै बूझल जाइत अछि। ➼ हब्स परिभाषित करय आ पायलटिंग सँ सीखय पर ध्यान देबाक चाही।
|
➼ चार्टर के मसौदा तैयार करय पर ध्यान देबय के जरूरत अछि। ➼ परिभाषा के काज के जानकारी देबय लेल हुनका हब पायलट सँ सीखय लेल खुलल रहय के जरूरत अछि।
|
क्षेत्रीय अनुदान समिति
|
➼ कोनो अपेक्षित संग्लनता नै। ➼ जेना कि परस्पर विरोधी हित भ सकैत अछि, हुनका केवल पायलट क बारे मे जानकारी देल जेबाक चाही।
|
➼ सलाहकार आ सहायक भूमिका के सम्बन्ध मे समझौता | ➼ ओवरलैप सँ बचय मे प्रमुख अनुमानित कार्य, आ अनुदान प्रस्तावक के सम्बन्ध मे प्रोटो-हब सँ परामर्श करनाय।
|
➼ क्षेत्रीय कार्यक के मूल्यांकन मे विशेषज्ञता के लावा के लेल अल्पकालिक संलग्नता के मूल्य के सम्बन्ध मे समझौता। ➼ हब के स्थापना मे दीर्घकालिक जुड़ाव के कोनो समर्थन नै।
|
विस्तृत वार्तालाप नोट्स
सबटा गप्प-सप्प के दस्तावेजीकरण ईथरपैड पर कएल गेल छल, जतय समृद्ध नोट तक पहुंचल जा सकैत अछि:
जून २४ कऽ बातचीत के दौरान बातचीत केरऽ हितधारकऽ के जुड़ाव खंड लेल वर्चुअल व्हाइटबोर्ड (जैमबोर्ड) के उपयोग मऽ वृद्धिशील सुधार प्रस्तावित करलऽ गेलऽ छेलै । जून २५ आ जून २६ क आयोजन लेल एकरा लागू कैल गेल। पोर्टेबल दस्तावेज प्रारूप मे सम्बन्धित दस्तावेजीकरण के लिंक एतय देल गेल छै:
गप्प-सप्प II - आवश्यक पायलटिंग मापदण्ड के परिभाषित करनाय
वैश्विक बातचीत केरऽ दोसरऽ भाग प्रस्ताव मऽ पायलट हब बन॑ लेल न्यूनतम मापदण्ड केरऽ खंड कऽ समर्पित करलऽ गेलऽ छेलै । ओहि चर्चा के लक्ष्य छल जे आवश्यक मापदण्ड के पहचान कयल जाय जे हर पायलट के पूरा करय पडत। न्यूनतम पायलटिंग मापदण्ड मे प्रस्तावित मापदण्ड हब पर पूर्व चर्चा स सामने आयल छल।
गप्प-सप्पक लेल आवश्यक परिभाषा देल गेल छल:
- सार के, सम्बन्धित, या गठन करने वाला : निहित
- अत्यन्त महत्व के : अनिवार्य
आयोजन मे चर्चा स अपेक्षा छल जे :
- आवश्यक, यानी सही न्यूनतम पायलटिंग मापदण्ड के परिभाषित करनाय जे हब पायलटक के लेल निहित आ अनिवार्य छै
- सूची स सबटा “नीस-टू-हेव” मापदण्ड हटाउ
गप्प-सप्पक सारांश
- सामान्य अवलोकन
➼ दिशानिर्देश - आयोजन के दौरान सिफारिस कैल गेलय कि प्रस्ताव हब पायलट के लेल दिशा निर्देश के रूप मे बेसि होबाक चाही नै कि एहन मापदण्ड जे पायलट के होबय सँ रोकत। कोनो खास मापदण्ड के कोनो खास सन्दर्भ मे लागू नै कैल जा सकय के नीक कारण भ सकय छै आ ओकरा पायलट के होएय सँ नै रोकबाक चाही।
➼ सेफ टू फेल वातावरण - पायलटिंग के दौरान आन्दोलन के तैयार रहय के जरूरत अछि जे किछु पायलट फेल भ जाय आ एहि सँ ठीक रहय। असफलता स बचबा लेल बेसी सुरक्षा उपाय नै हेबाक चाही, तइयो इ सुनिश्चित करबाक चाही जे हम सब ओहि स सीख रहल छी।
➼ लीन दस्तावेजीकरण - अइ सबटा मापदण्ड के लेल पूरा तरह सँ विकसित दस्तावेजीकरण के आवश्यकता नै होबाक चाही। प्रायः योजनाक के वर्णन करय वाला पैराग्राफ या मौजूदा दस्तावेजक के लिंक काफी होयत।
➼ लीन निगरानी आर मूल्यांकन - पायलटऽ के निगरानी आर मूल्यांकन के जरूरत आर एकरा सऽ पैदा होय सकै वाला अनावश्यक प्रशासनिक ओवरहेड के संतुलन बनाबै के जरूरत पऽ प्रकाश डाललऽ गेलै । मापदण्ड के विरुद्ध मापन करनाय बेसि गहरा नै होबाक चाही आ इ सुनिश्चित करनाय आवश्यक होयत की अइ प्रक्रिया मे प्रयासक के दोहराव या अतिरेक के कोनो दोहराव नै होयत।
➼ वित्तीय संसाधनक के उपलब्धता - शोध आ जरूरतक के आकलन के काज शुरू करय के लेल संसाधन आसानी सँ उपलब्ध छै। पायलटिंग अनुदान जमा करनाय सेहो सम्भव अछि आओर एकर समीक्षा मामला दर मामला होएत।
➼ गैर-स्थापित समूह के समर्थन - मापदण्ड स्थापित समूह के तरफ बेसी उन्मुख प्रतीत होइत अछि। नव/उभरैत समूहसभ के निर्माण मे शामिल करय आ समर्थन करय के प्रयास करय के जरूरत छै।
- विशेष मापदण्ड पर मतदान आ टिप्पणी
गप्प-सप्प के बेहतर समर्थन आ कमरा मे धारणा के मात्रात्मक आकलन के लेल पहुंचय के लेल एकटा मतदान पद्धति के उपयोग कैल गेलय जतय हर प्रतिभागी कोनो निश्चित पायलटिंग मापदण्ड के प्रति अपन धारणा के “आवश्यक”, “गैर-आवश्यक” या “अनिश्चित” के रूप मे परिभाषित कयर सकय छै। सप्ताहांत भर मे ६८ व्यक्तिगत प्रतिभागी मे सँ ३८ (~५५,८८%) मतदान अभ्यास मे भाग लेलक।
अभ्यास केरऽ परिणाम ई छेलै कि १४ मऽ सऽ ५ मापदण्ड कऽ दू तिहाई सऽ अधिक लोगऽ न॑ आवश्यक मानलकै, १४ मऽ सऽ ६ अतिरिक्त मापदण्ड कऽ आधा सऽ अधिक प्रतिभागी न॑ आवश्यक मानलकै, आर १४ मऽ सऽ ३ मापदण्ड कऽ केवल एक तिहाई सऽ भी कम प्रतिभागी न॑ आवश्यक मानलकै ।
मापदण्ड
|
टिप्पणी
|
एकटा कहल गेल लक्ष्य
|
➼ एकटा कहल गेल लक्ष्य ➼ एहि मापदण्ड सम्बन्ध मे कोनो व्यापक गप्प-सप्प नै।
|
सार्वजनिक दस्तावेजीकरण
|
➼ ~७९% सर्वेक्षण मे भाग लेनिहार द्वारा आवश्यक मानल गेल अछि । ➼ आम तौर पर ई बात पऽ सहमति छेलै कि हर हब पायलट कऽ कम सऽ कम मेटा पऽ अच्छा दस्तावेजीकरण होना चाहियऽ । आन प्लेटफार्म के प्रोत्साहित कयल जाइत अछि, मुदा “नीक-नै-नै”।
|
आवश्यकता आकलन
|
➼ ~७६% सर्वेक्षण मे भाग लेनिहार द्वारा आवश्यक मानल गेल अछि । ➼ एहि मापदण्ड सम्बन्ध मे कोनो व्यापक गप्प-सप्प नै।
|
स्पष्ट योजना
|
➼ ~७४% सर्वेक्षण मे भाग लेनिहार द्वारा आवश्यक मानल गेल अछि। ➼ एहि मापदण्ड सम्बन्ध मे कोनो व्यापक गप्प-सप्प नै।
|
आन्दोलन रणनीति कार्यान्वयन स जुड़ाव'
|
➼ ~६८% सर्वेक्षण मे भाग लेनिहार द्वारा आवश्यक मानल गेल अछि। ➼ एहि मापदण्ड सम्बन्ध मे कोनो व्यापक गप्प-सप्प नै।
|
संलग्न संस्थासभ
|
➼ ~६६% सर्वेक्षण मे भाग लेनिहार द्वारा आवश्यक मानल गेल अछि। ➼ एहि मापदण्डक अर्थ नीक जकाँ नै बुझल छल आ किछु स्पष्टीकरणक आवश्यकता छल । ➼ मुख्य सवाल ई बात के आसपास विकसित होलै कि की विकिमीडियन जे कोनो अध्याय या उपयोगकर्ता समूह सऽ नै जुडलऽ छै, वू एगो हब के स्थापना करी सकै छै या ई ऐन्हऽ संस्था के संलग्नता के बिना करलऽ जाब॑ सकै छै । ➼ अन्य प्रतिभागी सब नोट केलनि जे हब के अस्तित्व इकाइ पर निर्भर करैत अछि; जँ इकाई नै रहत तँ हब नै रहत। एहि परिप्रेक्ष्य मे हब बनेबा काल एहि मापदण्ड कए आवश्यक मानल जेबाक चाही। ➼ एकरा सम्भावित ओवरलैप केरऽ बिन्दु सऽ जुडलऽ मानलऽ जाय छेलै ।
|
समावेशी नेतृत्व
|
➼ ~६३% सर्वेक्षण मे भाग लेनिहार द्वारा आवश्यक मानल गेल अछि। ➼ इक्विटी आ ज्ञान इक्विटी के सन्दर्भ मे बुझल जाइत अछि। ➼ एकरा शामिल समुदायऽ सऽ सम्बन्धित आर मौजूदा विकिमिडिया समुदाय सऽ परे नेता खोजै के रूप मऽ भी मानलऽ जाय छेलै । ➼ एकरा एकटा मापदण्ड रूप मे परिभाषित करब कठिन अछि:
➼ “नेतृत्व” शब्द सब सांस्कृतिक सन्दर्भ मे नीक जकाँ गुंजायमान नै होइत अछि ।
|
निगरानी आ मूल्यांकन रूपरेखा
|
➼ ~६१% सर्वेक्षण मे भाग लेनिहार द्वारा आवश्यक मानल गेल अछि। ➼ एक ऐन्हऽ क्षेत्र के रूप मऽ उजागर करलऽ गेलऽ छै, जहां विकिमिडिया फाउन्डेसन आर आन्दोलन रणनीति आर शासन टीम आवश्यक सहायता प्रदान करी सकै छै ।
|
समुदाय संलग्नता ढाँचा
|
➼ ~६१% सर्वेक्षण मे भाग लेनिहार द्वारा आवश्यक मानल गेल अछि। ➼ एकटा सामुदायिक संलग्नता ढाँचा के मूल्यांकन कैल जेबाक चाही, आ वर्तमान मे हमरा सब के इ यकीन नै छै की एकर मूल्यांकन के करतय।
|
साझा शासन
|
➼ ~५५% सर्वेक्षण मे भाग लेनिहार द्वारा आवश्यक मानल गेल अछि । ➼ किछु प्रतिभागी एहि बात पर आश्चर्य व्यक्त केलनि जे ई मापदण्ड आवश्यक नै मानल गेल । ➼ ई बात पऽ प्रकाश डाललऽ गेलै कि शासन मॉडल खाली हब आधार पऽ महत्वपूर्ण नै छै, बल्कि आन्दोलन स्तर के जुड़ाव पऽ भी महत्वपूर्ण छै । ➼ शासन चर्चा मे सामने आयल जे एहि मे शामिल संस्था कए नीक प्रतिनिधित्व हेबाक चाही। एहि मे अलग-अलग उपसमूह कए शामिल करबाक जरूरत होएत।
|
सफलता के मापदण्ड
|
➼ ~५०% पोल प्रतिभागी द्वारा आवश्यक मानल गेल अछि। ➼ नीक रहत जे ई बुझल जाय जे कोनो खास हब पायलट के सफलता केहन होयत। ➼ एकरऽ साथ ही पायलट केरऽ शुरुआत मऽ एकरा परिभाषित करना मुश्किल लगै छै जब॑ कि अवधारणा अभी भी कुछ अस्पष्ट छै ।
|
समर्थन'
|
➼ ~३२% सर्वेक्षण मे भाग लेनिहार द्वारा आवश्यक मानल गेल अछि। ➼ एहन प्रतिभागी छलाह जे आश्चर्यचकित छलाह जे ई मापदण्ड आवश्यक नै मानल गेल । ➼ ई बात पऽ प्रकाश डाललऽ गेलै कि एकरा मऽ शामिल समुदायऽ सऽ हब पायलट लेल स्पष्ट समर्थन होना जरूरी छै, कैन्हेंकि अन्यथा एकरा लागू करै मऽ दिक्कत भी आबी सकै छै । ➼ एकरऽ साथ ही ई भी नोट करलऽ गेलै कि शायद पायलटिंग चरण मऽ एन्डोर्समेंट कऽ अहम भूमिका नै देना चाहियऽ । ➼ ई बात पऽ प्रकाश डाललऽ गेलै कि “समर्थन” शब्द मऽ ऐतिहासिक जटिलता छै आर एकरा “मजगूत सामुदायिक आधार” या हब पायलट केरऽ “वैधता” मऽ दोबारा वाक्यांशबद्ध करै के सुझाव देलऽ गेलै ।
|
ओवरलैप शमन योजना
|
➼ ~३२% सर्वेक्षण मे भाग लेनिहार द्वारा आवश्यक मानल गेल अछि। ➼ कुल मिला कए मौजूदा शेयरधारक तक पहुंचब महत्वपूर्ण मानल गेल, तइयो इ अनिश्चित छल जे कोनो विशेष ओवरलैप शमन योजना बनेबाक जरूरत अछि या नै। ➼ क्षेत्रीय हब केरऽ उचित विशिष्टता के सम्बन्ध मऽ एगो बात कहलऽ गेलै, कैन्हेंकि एकरा सऽ बेसी पहुँचना कोनो मतलब नै होतै । जँ एकटा बनल अछि तँ सम्भवतः क्षेत्रमे दोसरक निर्माण रोकबाक चाही ।
|
अफ-रैम्प योजना
|
➼ ~२४'% सर्वेक्षण मे भाग लेनिहार द्वारा आवश्यक मानल गेल अछि। ➼ “अफ-रैम्प प्लान” के अर्थ स्पष्ट रूप स नै बुझल गेल छल । ➼ भले ही ई मापदण्ड कऽ पोल पऽ जरूरी नै मानलऽ गेलै, लेकिन ऐसनऽ प्रतिभागी भी छेलै जे ई बात पऽ प्रकाश डाललकै कि “पायलट” के दायरा मऽ अफ-रैंप योजना केरऽ होना जरूरी छै । ➼ स्पष्ट कैल गेल जे अफ-रैंप योजना क उपयोग तखने कैल जाएत जखन पायलट कए असफल मानल जाएत। सफल पायलट ऑफ रैंप नै होइत।
|
सप्ताहांत केरऽ संयुक्त मतदान परिणाम तालिका आर आरेख प्रारूप मऽ देलऽ गेलऽ छै:

Criteria | जरूरी | गैर आवश्यक | अनिश्चित | |||
---|---|---|---|---|---|---|
एकटा कहल गेल लक्ष्य | 36 | 94.74% | 1 | 2.63% | 1 | 2.63% |
संलग्न संस्थासभ | 25 | 65.79% | 7 | 18.42% | 6 | 15.79% |
सार्वजनिक दस्तावेजीकरण | 30 | 78.95% | 4 | 10.53% | 4 | 10.53% |
आवश्यकता आकलन | 29 | 76.32% | 6 | 15.79% | 3 | 7.89% |
स्पष्ट योजना | 28 | 73.68% | 7 | 18.42% | 3 | 7.89% |
साझा शासन | 21 | 55.26% | 10 | 26.32% | 7 | 18.42% |
समर्थन' | 12 | 31.58% | 19 | 50.00% | 7 | 18.42% |
सफलता के मापदण्ड | 19 | 50.00% | 14 | 36.84% | 5 | 13.16% |
निगरानी आ मूल्यांकन रूपरेखा | 23 | 60.53% | 9 | 23.68% | 6 | 15.79% |
ओवरलैप शमन योजना | 12 | 31.58% | 15 | 39.47% | 11 | 28.95% |
समुदाय संलग्नता ढाँचा | 23 | 60.53% | 10 | 26.32% | 5 | 13.16% |
समावेशी नेतृत्व | 24 | 63.16% | 12 | 31.58% | 2 | 5.26% |
एमएस कार्यान्वयन स कनेक्शन | 26 | 68.42% | 9 | 23.68% | 3 | 7.89% |
अफ-रैम्प योजना | 9 | 23.68% | 14 | 36.84% | 15 | 39.47% |
विस्तृत मतदान आ वार्तालाप नोट
24 जुन | 25 जुन | 26 जुन | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
मापदण्ड | जरूरी | % | गैर आवश्यक | % | अनिश्चित | % | जरूरी | % | गैर आवश्यक | % | अनिश्चित | % | जरूरी | % | गैर आवश्यक | % | अनिश्चित | % |
एकटा कहल गेल लक्ष्य' | 20 | 95.24% | 0 | 0.00% | 1 | 4.76% | 10 | 100.00% | 0 | 0.00% | 0 | 0.00% | 6 | 85.71% | 1 | 14.29% | 0 | 0.00% |
संलग्न संस्थासभ | 13 | 61.90% | 5 | 23.81% | 3 | 14.29% | 7 | 70.00% | 1 | 10.00% | 2 | 20.00% | 5 | 71.43% | 1 | 14.29% | 1 | 14.29% |
सार्वजनिक दस्तावेजीकरण | 17 | 80.95% | 2 | 9.52% | 2 | 9.52% | 8 | 80.00% | 1 | 10.00% | 1 | 10.00% | 5 | 71.43% | 1 | 14.29% | 1 | 14.29% |
आवश्यकता आकलन | 15 | 71.43% | 5 | 23.81% | 1 | 4.76% | 9 | 90.00% | 0 | 0.00% | 1 | 10.00% | 5 | 71.43% | 1 | 14.29% | 1 | 14.29% |
स्पष्ट योजना | 15 | 71.43% | 6 | 28.57% | 0 | 0.00% | 9 | 90.00% | 0 | 0.00% | 1 | 10.00% | 4 | 57.14% | 1 | 14.29% | 2 | 28.57% |
साझा शासन | 11 | 52.38% | 8 | 38.10% | 2 | 9.52% | 7 | 70.00% | 1 | 10.00% | 2 | 20.00% | 3 | 42.86% | 1 | 14.29% | 3 | 42.86% |
समर्थन' | 5 | 23.81% | 13 | 61.90% | 3 | 14.29% | 6 | 60.00% | 3 | 30.00% | 1 | 10.00% | 1 | 14.29% | 3 | 42.86% | 3 | 42.86% |
सफलता के मापदण्ड | 9 | 42.86% | 9 | 42.86% | 3 | 14.29% | 6 | 60.00% | 2 | 20.00% | 2 | 20.00% | 4 | 57.14% | 3 | 42.86% | 0 | 0.00% |
निगरानी आ मूल्यांकन रूपरेखा | 11 | 52.38% | 8 | 38.10% | 2 | 9.52% | 9 | 90.00% | 0 | 0.00% | 1 | 10.00% | 3 | 42.86% | 1 | 14.29% | 3 | 42.86% |
ओवरलैप शमन योजना | 6 | 28.57% | 11 | 52.38% | 4 | 19.05% | 3 | 30.00% | 2 | 20.00% | 5 | 50.00% | 3 | 42.86% | 2 | 28.57% | 2 | 28.57% |
समुदाय संलग्नता ढाँचा | 10 | 47.62% | 7 | 33.33% | 4 | 19.05% | 8 | 80.00% | 2 | 20.00% | 0 | 0.00% | 5 | 71.43% | 1 | 14.29% | 1 | 14.29% |
समावेशी नेतृत्व | 14 | 66.67% | 7 | 33.33% | 0 | 0.00% | 6 | 60.00% | 2 | 20.00% | 2 | 20.00% | 4 | 57.14% | 3 | 42.86% | 0 | 0.00% |
एमएस कार्यान्वयन स कनेक्शन | 14 | 66.67% | 5 | 23.81% | 2 | 9.52% | 7 | 70.00% | 2 | 20.00% | 1 | 10.00% | 5 | 71.43% | 2 | 28.57% | 0 | 0.00% |
अफ-रैम्प योजना | 2 | 9.52% | 9 | 42.86% | 10 | 47.62% | 3 | 30.00% | 3 | 30.00% | 4 | 40.00% | 4 | 57.14% | 2 | 28.57% | 1 | 14.29% |
सबटा गप्प-सप्प के दस्तावेजीकरण ईथरपैड पर कएल गेल छल, जतय समृद्ध नोट तक पहुंचल जा सकैत अछि:
परिणाम आ अगला चरण

ई ग्लोबल कन्वर्सेशंस आयोजन अलग-अलग समय क्षेत्रऽ मऽ तीन सत्रऽ मऽ आयोजित करलऽ गेलऽ छेलै । जहाँ ई दृष्टिकोण सऽ कई तरह के चर्चा मऽ मतभेद पैदा होय के खतरा छै, वहीं ई पूरा आन्दोलन मऽ अधिक प्रतिभागी कऽ शामिल होय कऽ अपनऽ विचार व्यक्त करै के अनुमति दै छै ।
कॉल पर विभिन्न क्षेत्रक आ दृष्टिकोण के नीक प्रतिनिधित्व, साथ ही सत्रक मे पर्याप्त स्तर के अभिसरण क्षेत्रीय आ विषयगत हब पायलटिंग प्रक्रिया के अगिला चरणक के निम्नलिखित रूप सँ सूचित करय मे मदद करय छै:
प्रमुख समझौता
➼ हब्स पर काज के मार्गदर्शन आ जानकारी देवय के लेल मापदण्ड के मूल्य के सम्बन्ध मे एकटा सामान्य सहमति छल, यानी हब सँ अपेक्षाक के बेसि स्पष्ट करय आ सार्वजनिक दस्तावेजीकरण अभ्यास के समर्थन सेहो करय$16 ईथरपैड
➼ वर्तमान मे प्रस्तावित मापदण्ड के संख्या बहुत अधिक मानल गेल छल'। जहाँ कुछ अधिक उन्नत प्रोटो-हब पहिने सऽ ही अधिकांश मापदण्ड कऽ पूरा करी रहलऽ छै, वहीं ओकरा सब पायलट लेल अनिवार्य बनाबै सऽ गैर-स्थापित समूहऽ के प्रगति मऽ बाधा आबी सकै छै, जेकरा हब संरचना सऽ सबसें जादा फायदा मिलै छै ।
➼ ३ चर्चाक के पार ५ मापदण्ड के दू तिहाई सँ बेसि प्रतिभागियक के द्वारा आवश्यक मानल गेलय आ ओकरा पायलटिंग के लेल मूल मापदण्ड मानल जा सकय छै: १) एकटा कहल गेल लक्ष्य, २) सार्वजनिक दस्तावेजीकरण, ३) जरूरतक के आकलन, ४) स्पष्ट योजना, ५) आन्दोलन रणनीति कार्यान्वयन सँ जुड़ाव।
➼ प्रस्ताव करलऽ गेलऽ छेलै कि पायलटऽ लेल मापदण्ड कऽ दिशा-निर्देश के रूप मऽ काम करना चाहियऽ', नै कि हब केरऽ काम कऽ आगू बढ़ै सऽ रोकै के । ध्यान देलऽ गेलै कि कुछ मापदण्ड कुछ सन्दर्भऽ मऽ समझ मऽ आबी सकै छै जबकि कुछ सन्दर्भ मऽ नै आर पायलटिंग पऽ सन्दर्भ के हिसाब सऽ विचार करै के जरूरत होतै ।
➼ हब पायलट के मंजूरी के सम्बन्ध मे आम तौर पर इ बात पर सहमति बनायल गेलय कि सहायता के सिद्धान्त के पालन करय के जरूरत होयत, जेकरा सँ निर्णय लेनाय शामिल समुदाय पर छोड़ल गेलय, जेकरा हब के द्वारा समर्थित या सेवा देल गेल छै।
➼ विकिमिडिया फाउन्डेसन केरऽ आन्दोलन स्ट्रैटेजी आर गवर्नेंस टीम सऽ स्पष्ट उम्मीद छेलै कि वू विभिन्न रूपऽ मऽ अपनऽ हब केरऽ स्थापना करै वाला समूहऽ कऽ लगातार सहायता देतै ।
➼ आयोजन मऽ भाग लेन॑ वाला लोगऽ न॑ ई बात पऽ सहमत छेलै कि मौजूदा 'समिति केरऽ पायलटऽ कऽ सलाह दै मऽ मूल्य छै’, लेकिन पायलटिंग मऽ निर्णय लेबै मऽ हुनका शामिल करना आम तौर पऽ हतोत्साहित करलऽ गेलऽ छेलै ।
खुला प्रश्नसभ
➼ हब वर्क मे सहायक सिद्धान्त कए लागू करबा स व्यवहार मे की मतलब होएत एहि पर विस्तार स चर्चा नै कैल गेल।
- स्व-प्रबंधन आ सहायकता के लागू करय के लेल ओकरा सशक्त बनावा के लेल की जानकारी आ मार्गदर्शन देल जायत छै?
- हब पायलट के बीच सम्भावित ओवरलैप आ टकराव के “नीचा सँ ऊपर” प्रक्रिया मे कोना प्रबन्धित कैल जायत छै?
- "हब के बीच डुप्लिकेशन आओर रिडंडेंसी सँ बचय लेल कोन-कोन गार्डरेल के जरूरत अछि?"
➼ निगरानी, मूल्यांकन, आ सीख के मामला मे आन्दोलन हब पायलट सँ की उम्मीद करय छै?
- हब्स पायलट के जोड़य आ साथी साझा करनाय आ सीखनाय के सक्षम बनावा के लेल एकटा संरचना एक समान कोना भ सकय छै?
- दस्तावेजीकरण आ सूचना साझा करय के मामला मे हब्स पायलट के जवाबदेही कोना सुनिश्चित कैल जायत छै?
- "ई कोना सुनिश्चित करलऽ जाय छै कि हब्स के पायलट पूरा आन्दोलन मऽ तुलनीय छै?"
➼ हब्स पायलट समर्थन के उपयोग आ प्राप्ति कोना करयत छै?, सहित
- वित्तीय संसाधन तक पहुंच।
- "पायलट केरऽ डिजाइन, योजना, आर निष्पादन लेल कर्मचारी केरऽ सहायता आर सलाह तक पहुँच।"
अगिला चरण
➼ जुलाई २०२२ के अन्त तइक: प्रस्तावित न्यूनतम पायलटिंग मापदण्ड (मेटा + एमएस फोरम पर) पर प्रतिक्रिया के सम्बन्ध मे व्यापक रिपोर्ट, जे डब्ल्यूएमएफ आन्दोलन रणनीति + शासन टीम दूवारा प्रकाशित कैल जेतय
➼ विकिमेनिया २०२२ द्वारा: मापदण्ड/दिशानिर्देश आ प्रतिक्रिया के लेल अनुरोध के नव संस्करण, डब्ल्यूएमएफ आन्दोलन रणनीति + शासन टीम द्वारा
➼ विकिमिडिया शिखर सम्मेलन २०२२ द्वारा: हब पायलट केरऽ समर्थन संरचना पऽ उपरोक्त खुला सवालऽ पऽ आगू के समझौता / प्रतिक्रिया, डब्ल्यूएमएफ आन्दोलन रणनीति + शासन द्वारा