GDJ 2007/Społeczność wikipedystów - Jak wygląda? Czy coś można usprawnić?

Wiele problemów w Wikipedii związane jest z funkcjonowaniem społeczności. Poniżej krótko - jak to wygląda i czy możemy coś zmienić, aby społeczność sprawniej funkcjonowała (przepraszam za funkcjonalistyczne wcięcie).

Komunikacja

Kanały komunikacji

• IRC
• Lista dyskusyjna
  • Lista dyskusyjna administratorów
• Kawiarenka
• Strony dyskusji
• Komunikatory internetowe
• Tablica ogłoszeń
• Sitenotice
• Ogłoszenia lokalne

Główne problemy

• Część osób skupia się raczej na pracy, nie komunikując się z resztą społeczności. Czasami może być to niechęć do komunikowania się z innymi.
• Czas - istotnym problemem jest kwestia synchronizacji - odpowiedzi na pytania na stronie dyskusji użytkownika czy jakiejkolwiek strony dyskusji mogą pojawiać się ze sporym opóźnieniem (albo nie pojawiać się wcale)
• Argumentacja i autorytety - na stronach SDU, PUA itp. mocne argumenty padające po raz pierwszy w dyskusji mogą zdominować jej przebieg. Być może część osób nie zapoznaje się głębiej z problemem (działają tu na pewno wikipediowe autorytety).
• Precyzja - zdarza się, że nagle pojawia się problem i trzeba szybko go przedstawić lub ktoś nie ma czasu, aby wyłożyć "łopatologicznie" kwestię jaką chciałby poruszyć. Z tego względu pojawiają się domysły, osoby są źle rozumiane - czasem wzajem się za to winią.
• Stereotypy - łatwo się tworzą i szybko się umacniają - "X jest trollem", "nie każdy się nadaje", "z X nie powinno się rozmawiać", "IRC jest beznadziejny", "na liście lecą flejmy". Często są to upraszczające schematy myślenia, pozwalające rzekomo na łatwe (ciach) rozwiązywanie problemów, a właściwie jest to ich przyciszanie, bądź spychanie na margines. Problemy pozostają.

Język

• Używanie wikiżargonu - w rozmowach między użytkownikami Wikipedii żargon to przede wszystkim skróty i ich różne formy - "zrewertować POV", "usunąć copyvio", "podać refy", "włączyć UTF", "wkład ipka" itd. Dla nowicjusza to są zupełnie niezrozumiałe zwroty i zapewne nie wie on, że istnieje na stronach pomocy jakiś słownik te żargonowe określenia wyjaśniający.

  Nowicjusze to nie tylko "dzieci Neostrady"

  Przykład z IRC-a:

  <szczepanek> Ala_z: to dopiero del req

  <szczepanek> a jesli jest FOP to i tak nie poleci

• Używanie pojęć w przestrzeni publicznej nie wszystkim znanych - technicznych , prawniczych (zwroty po łacinie) itd.
• Tłumaczenie problemów zrozumiałych dla siebie - "Jak można czegoś tak oczywistego nie wiedzieć?"
• Trolling - czyli szukanie haków i łapanie się za słówka. Skrajnym przypadkiem, ale występującym, jest sytuacja, gdy dwie strony zbierają na siebie haki.

Dokąd to może prowadzić?

• Zamiast dzielić się wiedzą, używamy wygodnych skrótów, nie zwracając uwagi, że nasz komunikat może być nieczytelny - to może irytować. Skrajnym przypadkiem jest chełpienie się tym, że wie się coś, czego nie wiedza inni.
• W takich sytuacjach jedna strona uznaje, że wszystko wytłumaczyła, druga zaś zrozumiała źle lub nie zrozumiała wcale. To zaś może prowadzić do konfliktów.

Jak to poprawić?

• Warto przyjąć założenie, że druga strona mogła nie zrozumieć i starać się prosić/sprawdzać na ile nasz komunikat był zrozumiały dla drugiej strony.
• Warto powstrzymywać się z żargonem w przypadku nowych userów i ipków -> tłumaczyć jak babci. Najwyżej ktoś odpowie, że nie trzeba mu aż tak dokładnie tłumaczyć.
• Jak to wygląda w przypadku OTRS?
• Inne propozycje...

Komunikacja na linii administratorzy - społeczność

• Z niektórymi administratorami trudno nawiązać kontakt poza ich stroną dyskusji - brak maila lub rzadko używany komunikator.
• Brak jest zalecenia - poza pewnymi wskazówkami na PUA - co powinien mieć/robić admin, aby był a lepsza współpraca.
• Brak jest relacji z ustaleń na liście admińskiej - społeczność nie wie, co się dzieje za "zamkniętymi drzwiami" - pojawiają się domysły.

Dokąd to może zmierzać

• W Wikipedii i poza częściej można spotkać opinie o kaście adminów, złym traktowaniu nowych przez adminów. Pojęcie admin (wiązane z władzą) pojawia się coraz częściej w negatywnym świetle. To może z kolei rzutować na rekrutację nowych (potrzebnych) użytkowników.
• Z drugiej strony ta niby nieistniejąca linia podziału jest rysowana także przez adminów, wypowiadających się także publicznie, że "lepiej, gdyby nie przybywało wielu nowych, bo to więcej kłopotu".

Jak można to zmienić/naprawić

• Dostępność adminów - powszechne jest używanie kont mailowych i komunikatorów GG. Dodatkowe/preferowane komunikatory nie powinny zamykać drogi dostępu dla osób, które tych komunikatorów nie mają.
• Każdy nowy admin mógłby być witany w gronie adminów specjalnym szablonem z zaleceniami, co powinien zrobić, aby być bardziej pomocny - dodanie kluczowych stron do obserwowanych, pełne info o tym, czym (jakimi działkami) zajmują się admini:
  • Odpowiedzi na pytania nowicjuszy
  • Zajmowanie się stroną SDU - chodzi o działania porządkowe
  • NPA - sprawdzanie zgłoszeń i czyszczenie
  • OTRS
  • Strony MediaWiki - gdzie jakie komunikaty się umieszcza
  • Zabezpieczone strony, wymagające aktualizacji
  • Sprawdzanie błędów ze Zgłoś błąd
• Utworzenie meta-stronę z pilnymi zadaniami administracyjnymi - np. Cancre potrzebuje osób do pomocy przy NPA
• Relacje z listy dyskusyjnej administratorów (te, które nie zostały oznaczone jako "jeszcze wstrzymajmy się z tym komunikatem") - najlepiej w krótkiej formie przedstawiane na TO. Teraz pojawiają się pytania typu - ale dlaczego, bo tak ustaliliśmy. Jeżeli takie pytania się nie pojawiają, można podejrzewać, że pewne decyzje są źle postrzegane (np. jako samowolne).
• Co jeszcze ...

Newsy

• Problem jest taki -jak informować (skutecznie) społeczność, że coś nowego się dzieje?
  • Nie jest do tego najlepsza kawiarenka, bo to miejsce na dyskusje, ani lista czy IRC, bo nie ma tam zbyt wielu ludzi (patrząc na wszystkich aktywnych userów) - pyt. Ile mamy osób na liście wikipedia-pl? Ilu z nich to aktywni wikipedyści?
  • Szablon:Ogłoszenia lokalne jest dobry dla zalogowanych użytkowników (są tacy, którzy działają jako IP i zmusić do logowania wszystkich nie możemy).
  • Wikipedia:Aktualności - strona nie przyjęła się - być może dlatego, że nie była podlinkowana w strategicznych miejscach (tzn. tam, gdzie ludzi szukają newsów).

Dokąd zmierzamy

• Do bezładu - jest wiele kanałów używanych do tego samego.
  • Są mniejsze szanse, by ważne informacje trafiły do wszystkich.
  • Raczej nie jest możliwe, by wszyscy czytali wszystkie newsy (jeśli są rozproszone) - stąd problemy, że ktoś czegoś nie przeczytał.

Jak to poprawić

• Tablica ogłoszeń - kiedyś marginalizowana, teraz często wykorzystywana.
• W obserwowane klika się na pewno częściej niż w TO, można do szablonu Ogłoszenia lokalne dodać link do TO i vice versa (wtedy niezalogowani będą mieć łatwiejszy dostęp)
• Można portal z newsami (podzielony na informacje dla czytelników i edytorów) umieścić w sidebarze.
• W TO można dodać <DynamicPageList>, jednocześnie do nowych ogłoszeń dodając szablon, który będzie wywoływać link na liście (rozwiązanie z Wikinews). Szablon wywołujący można by dodać do szablonów takich jak np. Zalążek artykułu, Głosowanie, Tłumaczenie miesiąca, PUA itp. Wtedy nie trzeba byłoby tego robić ręcznie.
  • Na TO przydałaby się mała zmiana - zamiast szablonu z newsami jako podstrona - szablon {{Intro}}.

Wspólne podejmowanie decyzji

• Spory - bardzo często dochodzi do sporów podczas ustalania pewnych, istotnych dla funkcjonowania projektu decyzji. Jakie są/mogą być ich przyczyny:
  • Chęć szybkiego ustalenia pewnych kwestii - na szybko tworzone głosowania na różnych stronach bez powiadomienia społeczności. Np. głosowania w kawiarence (do której nie każdy regularnie zagląda) lub na IRC w obecności kilku osób.
  • Pęd do głosowań, bez próby ustalenia konsensusu.
• Autorytet zgłaszającego - na przyjmowanie pewnych propozycji lub ich odrzucanie wpływ ma autorytet i karma zgłaszającego - zauważyć można komentarze odnoszące się nie do treści zgłoszenia, ale do osoby zgłaszającej. Jeśli X tak twierdzi, to ja też, Zgłoszenie X jest jak zwykle do niczego itp.

Do czego to zmierza - wydaje się, że kierunek zmian jest dość dobry, aczkolwiek wielość spraw, które są omawiane powoduje, że część użytkowników zbyt późno zapoznaje się ze sprawą (nie ma w tym winy zgłaszającego). Taki był przypadek głosowania nad OUA - gdzie propozycja głosowania wisiała bardzo długo, a sprzeciwy wobec głosowania zaczęły się, gdy głosowanie się rozpoczęło.

Jak to usprawnić - garść rozwiązań

• Na IRC powinny być podejmowane decyzje co do działań, które trzeba podjąć na już. To mniej więcej tak wygląda, choć zdarzają sie działania, które warto byłoby skonsultować. Tu wystarczy zadać dwa pytania - 1. Czy działanie musi być podjęte teraz? 2. Czy efekt działania będzie dużą zmianą - czy może wywołać reakcje społeczności?
• Jeżeli istnieje problem, który trzeba byłoby rozwiązać, przed głosowaniem warto dać zapytanie do społeczności - do baru i na listę - na IRC też (link), bo nie wszyscy czytają informacje na liście i w kawiarence:
  • Alternatywne opcje rozwiązania problemu mogą pojawić się w trakcie dyskusji.
  • Jeżeli propozycja rozwiązania będzie dobra, może się okazać, że nie ma sprzeciwów i przyjąć ją na zasadzie konsensusu. Przed zmianą warto raz jeszcze poinformować społeczność, że wobec braku sprzeciwów...
• Przy ważnych kwestiach, które są dyskutowane - link do dyskusji warto też dać na TO.
• Jeżeli decyzje zapadają na liście admińskiej, także warto o tym powiadomić społeczność
• Głosowania - jak je dobrze przygotować
  • Jeżeli na pytanie do społeczności nie ma jednoznacznych odpowiedzi - są zwolennicy różnych rozwiązań - dopiero wtedy warto przygotować głosowanie.
  • Przedstawienie problemu - osoba, która tworzy głosowanie powinna w neutralny sposób przedstawić "za" i "przeciw", ze względu na to, że raczej każdy będzie ciągnął w swoją stronę - warto poprosić kogoś z przeciwników o pomoc w przedstawieniu wersji alternatywnej. takie głosowanie może tez przygotować ktoś z boku.
    • Przedstawienie problemu powinno być w miarę wyczerpujące, w szczególności powinno być napisane, dlaczego jest ono tak ważne, że trzeba angażować do niego społeczność.
    • Nie powinno być zbyt długie - bo będzie nużące i nie będzie czytane przez głosujących (to jest trudne do wyważenia)
  • Ustalenie reguł głosowania - kiedy się rozpoczyna i kończy, kiedy wynik głosowania jest wiążący. proporcje najlepiej dawać takie, jak w innych głosowaniach (tego typu). Przydałyby się reguły ogólne - przyjęte oczywiście na zasadzie konsensusu - wtedy zgłaszającym będzie łatwiej.
  • Wybierane opcje - powinny być wyczerpujące, najlepiej nie głosowoać dwóch problemów jednocześnie, bo wtedy liczba opcji się mnoży.
  • Powiadomienie o głosowaniu - najlepiej przed głosowaniem powiadomić społeczność na wszystkich kanałach, że jest ono przygotowywane. Wtedy można uniknąć przypadków, że ktoś nie wiedział i twierdzi że jest źle przygotowane.
  • Termin rozpoczęcia głosowania - najlepiej nie podawać go przed powiadomieniem społeczności, tylko określić czas - jak długo będzie ono trwało. Po ewentualnych poprawkach/sugestiach - dodatkowych opcjach można ogłosić termin - najlepiej tygodniowe wyprzedzenie i jeszcze raz powiadomić społeczność, kiedy głosowanie startuje.
  • Inne propozycje - nawet, gdy głosowanie się rozpocznie, ktoś może podać jeszcze atrakcyjniejsze rozwiązanie. taka nowa propozycja nie powinna być dodawana do głosowania, jeżeli już wiele osób zabrało głos, bo prawdopodobnie jej nie zauważą, jeśli jest sensowna - warto po prostu głosowanie przedłużyć z dodaniem tej opcji i znowu powiadomić społeczność. Takie nagłe olśnienia się zdarzają, ale lepiej, gdyby pojawiały się wcześniej :)

• Cykliczne głosowania - jeżeli głosowania na dany temat stają się cykliczne/częste, można dla nich przygotować specjalną meta-stronę (np. obecnie często pojawiają się głosowania na temat encyklopedyczności XXX) Na takiej stronie (dot. encyklopedyczności) powinno być zaznaczone, że zaczynamy od zapytania skierowanego do społeczności.
• Generalnie wygląda to tak, ze z tym powiadamianiem jest kupę roboty, ale więcej jest wtedy, gdy się pojawiają głosy sprzeciwu wynikające z braku komunikacji miedzy użytkownikami.
• szablon {{Głosowanie|parametr1|parametr2}} wstawiany z substem - warto byłoby zaznaczyć, by stosować rzadko, gdy dotyczy istotnych spraw.
• Czy coś jeszcze/w inny sposób można usprawnić...

Rekrutacja

Jednym z poważniejszych problemów jest ciągły brak aktywnych użytkowników. Rozwiązania jakie sie do tej pory pojawiały:

Dwa etapy rekrutacji

1. Zachęcanie do wejścia do wiki w mediach -> promocja projektu i zachęta do współpracy
2. Zachęcanie nowych do dalszych edycji osób, które zaczęły edytować

• Komunikat dla nowozalogowanych - propozycja wejścia na stronę Wikipedia:Wstęp
  • Na ile ten komunikat jest dobry, czy dobry jest wstęp?
• Komitet powitalny - problem - często stosowany jest sam szablon bez spersonalizowanej pomocy/powitania.
  • Kto działa w komitecie powitalnym? -> Propozycja odświeżenia listy witających (nie na bazie deklaracji, lecz działania)
• Weekend witania IPków - prośby o zalogowanie się - co z tego wyszło? Jednorazowa akcja, więc raczej trudno ocenić.

Do czego zmierzamy

• Nowo zalogowani i ipki nie znają zasad - nie jest widoczny ani na stronie głównej, ani w sidebarze link do zasad/regulaminu.
  • Nawet świeżo powitani nie czytają komunikatu "z szablonu" - opanowanie zasad (jest ich dość sporo) może być na początku trudne (nie tylko dla dzieci neostrady)
• Zdarzają się przypadki braku koordynacji mające negatywne skutki - jedna strona tłumaczy (widoczne jest to na stronie dyskusji), a druga widząc ten sam błąd blokuje. To może zniechęcać do brania udziału w udzielaniu pomocy nowym.
• Obawy przed wandalami - z tej postawy wynika podejrzliwość wobec nowych u części wikipedystów - "chcę mieć z nowymi święty spokój"

Jak to poprawić

• Nie tylko szablon - szablon to tylko dodatek do powitania.
• Mentoring. Odpowiedzialność za powitanego użytkownika - obserwacja wkładu usera na początku. Sprawdzanie komunikatów na stronie dyskusji powitanego usera.
• Odświeżenie strony "Najczęstsze nieporozumienia"
• Inne pomysły?