Translations: ^±

Wyzwanie Wikipedii

Ponad połowa istniejących dziś języków świata stoi przed widmem wymarcia. Wikipedia działa już w dwustu pięćdziesięciu językach, lecz szacunkowa liczba języków świata sięga 7 000. Technologia pokroju Wikipedii odgrywa znaczącą rolę w wojnie o ich zachowanie. Oznacza to, że przed sieciową encyklopedią jest okres wytężonej pracy.

Wikipedia, encyklopedia istniejąca w Sieci, istnieje w 250 językach. Każda z nich reguluje się samodzielnie i jest tworzona przez osoby władające danym językiem jako mową ojczystą. Dla wielu społeczności, te cechy mają niebagatelne znaczenie, wynosząc niedostatecznie reprezentowane w świecie języki w cyberprzestrzeń.

"Język bengalski jest na siódmym miejscu w rankingu ilości osób nim się posługujących. Jednak Bangladesz, jako kraj rozwijający się, jest w tyle za wieloma państwami świata, ze względu na różnicę technologiczną. Bengalskojęzyczna Wikipedia jest największym serwisem internetowym w tym języku. Projekt funkcjonuje jako zrównoważone źródło informacji dla wielu biednych dzieci ze środowisk wiejskich, które nie mają środków na zakup choćby jednego tomu encyklopedii drukowanej. Wspaniałe jest też to, że mogę zobaczyć mój ojczysty język w cyfrowym świecie" mówi Belayet Mossain, edytor bengalskojęzycznej Wikipedii.

Stworzenie 250 wersji językowych jest dla Wikipedii sporym osiągnięciem, lecz ta liczba reprezentuje tylko ułamek języków obecnych w świecie, których liczba szacowana jest na siedem tysięcy, z których połowa chyli się ku upadkowi, a ich wymieranie przebiega w znacznym tempie.

David Harrison, współzałożyciel Instytutu Żywych Języków, zajmującego się zagrożonymi wymarciem językami, jest jednym z czołowych światowych językoznawców, których celem jest ochrona języków. Ma on dla Wikipedii wyzwanie.

"Wikipedia utrzymywała uwagę świata na jego niewielkiej części. To, co udało jej się znaleźć jest ciekawe, ale nie powinniśmy zapomnieć o całej reszcie. Moje wyzwanie sformułowane jest następująco - należy zwiększyć liczbę serwisów Wikipedii i pokryć nimi języki nie będące w światowej czołówce pod względem liczby użytkowników, a tym samym otworzyć im drzwi, wprowadzając je uprzednio do systemu Unicode", twierdzi Harrison.

W przypadku części języków, jak twierdzi Harrison, Wikipedia odegra znaczącą rolę w ich odświeżeniu i uchronieniu od wymarcia. Wierzy, że ta praca jest ważna, ze względu na stan ludzkiej wiedzy, który jest codziennie uszczuplany traconymi informacjami w wymierających językach.

"W językach da się znaleźć wielkie ilości informacji. Każdy język odkrywa przed nami tajemnice tego, jak ludzie danej społeczności żyją. Tracąc jakikolwiek język, tracimy wieki gromadzonej wiedzy, czy pomysłów wywodzących sie z kultury danej grupy ludzi", mówi Harrison.

Istnieje wiele powodów wymierania języków, lecz najczęściej jest to skutkiem tego, że osoby używające języka o małym zasięgu przestają nim mówić, mając jedynie kontakt z językiem w szkołach, telewizji, itd. Trend ten pogłębił się wraz z wprowadzeniem takich technologii, jak Internet, które proagują pewne "globalne języki". Jest to o tyle znaczące, że niektóe jezyki jeszcze czekają na wprowadzenie do systemu Unicode.

"Wiele dzieci wychowujących się w krajach dwujęzycznych porzuca ten język, którym posługują się w domu, gdyż uważają go za nieodnajdujący się w nowoczesnym świecie.

This is the case, for example, for a child that speaks Mayan at home, and encounters Spanish the rest of the day. As a result, they think that if only their parents speak X, it must be a lower language, and the language they see in the outside world, the global language, is the future. The way to counteract this is by letting them see their language in a high tech medium, such as Wikipedia,” Harrison explains.

Harrison is careful to stress, however, that technology is still the domain of literate languages. This is an obstacle, considering that a large percentage of the world’s languages have no written systems. However, it is also true that the lack of written materials make these “oral” languages more susceptible to extinction.

“Writing is not used in all languages, so there is an interesting question of inclusion. It will be interesting to see how Wikipedia tackles this. However, I have high hope that technology like Wikipedia will help open doors for many of smaller languages…Wikipedia has done great things but there is so much more than can be done,” Harrison states.

Picture description:
More than half of the world’s languages are in danger of extinction.