Çatışan Vikipedi felsefeleri
Outdated translations are marked like this.
- Community
- Anti-wiki
- Conflict-driven view
- False community
- Wikiculture
- Wikifaith
- The Wiki process
- The wiki way
- Darwikinism
- Power structure
- Wikianarchism
- Wikibureaucracy
- Wikidemocratism
- WikiDemocracy
- Wikidespotism
- Wikifederalism
- Wikihierarchism
- Wikimeritocracy
- Wikindividualism
- Wikioligarchism
- Wikiplutocracy
- Wikirepublicanism
- Wikiscepticism
- Wikitechnocracy
- Collaboration
- Antifactionalism
- Factionalism
- Social
- Exopedianism
- Mesopedianism
- Metapedianism
- Overall content structure
- Transclusionism
- Antitransclusionism
- Categorism
- Structurism
- Encyclopedia standards
- Deletionism
- Delusionism
- Exclusionism
- Inclusionism
- Precisionism
- Precision-Skeptics
- Notability
- Essentialism
- Incrementalism
- Article length
- Mergism
- Separatism
- Measuring accuracy
- Eventualism
- Immediatism
- Miscellaneous
- Antiovertranswikism
- Mediawikianism
- Post-Deletionism
- Transwikism
- Wikidynamism
- Wikisecessionism
- Redirectionism
Bunlar çatışmalara sebep olabilecek Vikipedi felsefeleri hakkındaki bazı gözlemlerdir. Farklı görüşlere sahip kişiler arasında çatışmalar çıkabilir.
Lütfen bu sayfaya yorum veya içerik eklemekten çekinmeyin.
Kayda değerlik şartları ne kadar sıkı olmalı?
Silmecilik ve dâhil etmecilik kelimeleri içeriğin kötü kaliteden dolayı silinip silinmeyeceği hakkında kullanılır.
Önemli olan kullanışlılık ve güvenilirlik midir yoksa daha sonra daha iyi maddelere sahip olabilmek için daha fazla değişiklik özgürlüğü tanınması mıdır?
Aşırı hemencilik
- Amaç Vikipedi'yi şimdiden önemli bir internet kaynağı yapmaktır.
- Sorun çıkaran herhangi bir değişiklik görüldüğü anda kaldırılmalıdır ve yayınlandıktan sonra düzeltmek için zaman yoktur.
- Değişiklikler için yeni fikirler deneme tahtasında geliştirilmelidir.
Orta derecede hemencilik
- Maddeler yayınlandığında olabildiğince iyi durumda olmalıdır.
- Yayınlanacak net bir "doğru" versiyon olmadığı sürece anlaşmazlıklardan kaçınılmalıdır.
- Kötü yazımların ve dengesiz kapsamın kaldırılması uygundur. Düzenlemek çok zor olur ve çok uzun sürer.
- Büyük değişiklikler için deneme tahtaları kullanılmalıdır.
Orta derecede nihaicilik
- Maddeleri iyi durumda tutmak önemlidir, ancak viki sürecindeki organik büyümeyi engelleyecek ölçüde değil.
- İçerik yalnızca kurtarılamazsa veya en azından kurtarılması zorsa kaldırılmalıdır.
- Kötü ve taraflı yazılar belirtilmeli, ancak içerik olmadığı sürece basitçe silinmemeli, okuyucuların değerlendirmesi için işaretlenmelidir.
Aşırı nihaicilik
- Özgür ve kesintisiz düzenleme süreci uzun vadede maddeleri devamlı daha iyi hâle getirecektir.
- Sadece vandalizm geri döndürülmelidir. Düzenleme yapan herkesin söyleyecek bir şeyi vardır ve buna saygı gösterilmelidir.
- Kötü ve taraflı yazılar ve yanlış bilgiler zamanı geldiğinde düzeltilecektir. Rahatlayın.
Madde değerlendirmeleri
- Daha yüksek derecelendirmeye sahip maddelere (örn. Seçkin Madde statüsü), daha düşük derecelendirmeye sahip olanlara göre daha fazla hemencilikle yaklaşılmalıdır.
Durumculuk
Aşırı durumculuk
- Bir madde, önceden gerekçe gösterilmeden potansiyel olarak tartışmalı herhangi bir şekilde değiştirilmemelidir.
- Tartışmalı içeriklerin kaldırılması, örneğin doğruluk kontrolü veya tartışma beklenirken, tartışmada gerekçelendirilene ve üzerinde anlaşmaya varılana kadar geri alınmalıdır.
- İspat yükümlülüğü, değişiklik yapmak isteyen herkesin üzerindedir. Geri döndürmedikleri sürece.
Orta derecede durumculuk
- Bir maddenin belli bir süre içinde bulunduğu durum, ölçüttür.
- Tartışmalı materyal ekleyen değişiklikler, tartışmada gerekçelendirilene kadar geri alınmalıdır.
Orta derecede karşıt durumculuk
- Düzenlemeler gerçekten sorunlu olmadıkça geri alınmamalıdır.
- Kötü yazım bir sorun değildir; daha sonra editörler bunu düzeltecektir.
- Eğer bir düzenleme geri alınmasını gerektirecek kadar tartışmalı ise, yazarın cevap verebilmesi için tartışmada bir açıklama yapılmalıdır.
Aşırı karşıt durumculuk
- Değişiklikler direkt vandalizm olmadığı sürece geri çevrilmemelidir.
- Kötü yazı, taraflı kapsam ve şüpheli bilgi sorun değildir; zamanla, daha sonraki editörler bunu düzeltecektir.
- Nihaicilikle benzer olarak.
Toplulukçuluk ve Ansiklopedicilik
Toplulukçuluk
- Vikipedi, katılmak isteyen yeni gelenler için sıcak bir yer hâline getirilmelidir.
- Başkalarına karşı kaba ve saygısız olarak görülebilecek eylemlerden, bunlardan kaçınmak içeriği geçici olarak olumsuz etkilese bile kaçınılmalıdır.
- Kişisel saldırılara müsamaha gösterilmemelidir.
- Topluluk homojenlikle değil, birlikte yaşamanın yollarını bulmakla ilgilidir.
Ansiklopedicilik
- Vikipedi'nin tek amacı bir ansiklopedi oluşturmaktır; sosyal etkileşim bu hedeften ödün vermemesi gereken bir yan üründür.
- İnsanlara saygılı davranmak ve yeni başlayanlara karşı nazik olmak, katkıları ve fikir çeşitliliğini teşvik ettiği ve herkesin aynı düşünmesini önlediği için arzu edilir.
- Kişisel saldırılar her zaman büyük bir mesele değildir. Sadece önemsiz kişileri görmezden gelin ve işinizi yapın.
- Unutmayın; eğer birisi düzenlemelerinizden birini geri alırsa, iyi niyetli ve saygılı olun.
Yazarcılık ve Toplumsallık
Yazarcılık
- Makaleler ya da makale bölümleri, genellikle makalenin yazarı olan seçkin bir "ana yazara" sahiptir.
- Orijinal yazar, nasıl düzenlenmesi ve anlatılması gerektiği konusunda diğerlerinden daha fazla prestije sahip olarak görülmelidir.
- Yazar olmayanlar tarafından yapılan büyük değişikliklerin gerekçelendirilmesi gerekirken, asıl yazar kendi düzyazısını yeniden düzenleme hakkına sahip olduğunu hissetmelidir.
- Bir makalede değişiklik yapılmadan önce yazarın "asıl niyetinin" sorgulanması gerekebilir.
Toplumsallık
- Maddeler için belirli bir yazar yoktur. Bir kişi bir sayfayı oluşturabilse de her bir madde bir topluluk çabasıdır.
- Bir madde metni gönderildikten sonra, gönderen kişinin bu metinde gelecekte yapılacak düzenlemelere "karşı" hiçbir özel ayrıcalığı yoktur.
- Metinde ve belki de tartışma sayfasındaki notlar dışında "orijinal niyet" yoktur.
Sisopizm ve Rehabilizm ve Politizm
Sisopizm
- Troller ve diğer sorunlu kullanıcılar yasaklanmalıdır.
- Eski bir trol tekrar katkıda bulunmasına izin verilmesini istiyorsa kanıtlaması gereken çok şey vardır.
- Trolü beslemeyin.
Rehabilizm
- Her editör, hatta bir vandal bile, potansiyel bir katkı sağlayıcıdır.
- Eski bir trolün kendini rehabilite etmesi için her türlü fırsat verilmelidir.
- Meatball:AssumeGoodFaith. Şüpheye yer vermeyin.
- Bir trolle savaşmanın maliyeti, neden oldukları sorunları çözmekten daha yüksektir.
Politizm
- "Trol" ve "sorunlu kullanıcı" en iyi ihtimalle hizipsel olarak tanımlanmış terimlerdir. Birinin değerli editörü diğerinin POV iticisidir.
- Vikipedi giderek daha etkili hâle geldikçe, sürekli yenilenen siyasi tartışmalar bekleyebiliriz: Vikipedi'nin tarafsızlık iddiasını zayıflatmadan bundan kaçınılamaz.
- Siyasi erdemleri kullanarak kullanıcıları çatışmaya dahil edin ve davranışları bu standartlara göre değerlendirin. Karşıt grupların birlikte çalışabileceği "trol köprüleri" bulmaya çalışın. Trol dostu olun.
VikiBarışçıllık
- Değişiklik savaşları zararlı olarak kabul edilir. Ayrıca çocukça ve anlamsızdırlar.
- Değişiklik savaşları sayfa geçmişini zehirler, son değişiklikleri sular altında bırakır ve diğer editörleri rahatsız eder.
- Düzenlemelerinin aynı kullanıcı tarafından ısrarla geri alındığını fark eden bir kullanıcı çekip gitmeli ve durumu başkalarının halletmesine izin vermelidir - hangi düzenlemelerin sayfa için daha uygun olduğuna onlar karar verecektir.
VikiSavaşçı
- Vikipedi fikirler için bir savaş alanıdır; değişiklik savaşları editörlük sürecinin bir parçasıdır.
- Arada bir savaşın verdiği zarar çok azdır ve büyük ölçüde abartılmıştır.
- Zarar verici bir düzenlemeyi tekrar tekrar geri almak tamamen uygundur.
Yöneticilik
Yöneticilik "önemli bir şey değildir"
- Vikipedi kültürüne asgari düzeyde aşina olduğunu gösteren iyi durumdaki tüm kullanıcılar Yönetici olabilir.
Yöneticilik önemli bir görevdir
- Yöneticiler Vikipedi'nin görünen yüzüdür. Sadece en nitelikli Vikipedistler Yönetici olmalıdır ve en yüksek standartlara uymalıdırlar.
Yöneticiler hizmetlidir: yöneticilik sadece başka bir iştir
- Bir Yöneticinin yapması gereken işlerin çoğunun deneyim veya etik standartlara bir yansıması yoktur. Ayrıcalıklarını kötüye kullanmaları dışında herhangi bir özel standarda uymalarını beklemek, rollerinin yanlış anlaşıldığını gösterir.
Tarafsızlık
Temel yetenekler
- Tüm Vikipedi düzenlemelerinde her zaman tarafsız bakış açısından yazma alışkanlığını geliştirmek, edinilmesi zor olmayan bir beceridir.
- Tarafsız bakış açısıyla düzenleme, diğer düzenleme hedefleriyle hiçbir zaman önemli ölçüde çatışmaz ve asla taviz verilmemelidir.
- İlgili tüm gerçeklerin mevcut olması koşuluyla, yazının tarafsız olup olmadığını anlamak zor değildir.
Eksik erdem
- Tartışmalı metinler üzerine tarafsız metin oluşturmak son derece zor olabilir, iç gözlem gerektirir ve kişinin kendine karşı dürüstlüğünü sınar.
- Tarafsız bakış açısıyla yazmak, yazının anlaşılırlığı, kısalığı ve tazeliğiyle temelden çelişebilir ve çok değerli olsa da, bazen diğer iyi kurguları teşvik etmek için feda edilmesi en iyisidir.
- Gerçekler ancak bir bakış açısından kavranabilir; herkesin kendi önyargılarına göre kör noktaları vardır.
Ulaşılamaz mutlak
- Tarafsız bir bakış açısı her şeyi bilmeyi ve her yerde bulunmayı gerektirir. Kimse buna sahip değildir.
- Tüm Vikipedi'nin kapsamlı bütününün, daha kapsamlı hâle geldikçe ve daha fazla olgusal bilgi içerdikçe tarafsız bir bakış açısına yaklaştığı söylenebilir. Tek bir girdinin tarafsız bir bakış açısına sahip olduğu ancak konunun sınırlılıkları varsayıldığında söylenebilir (ki bu tarafsız bir eylem değildir).
- "NPOV" as used on Wikipedia does not mean "neutral point of view". It's shorthand for a particular style of writing which avoids authoritative statements and is highly contextual, particularly temporally. "NPOV" writing often ages poorly.
Hizipler, savunuculuk ve baskı
Vikinin çatışma odaklı görüşü, örneğin fikirlerin savaş alanı, açık bilginin çoğunun çoklu bakış açıları ve uzlaşma ile başa çıkma ihtiyacından kaynaklandığını vurgular.
Bu görüşün bilgi felsefesi, Budistlerin dil görüşüne oldukça benzemektedir: kelimeler sadece çatışmaların göstergeleridir, zira çatışma olmasaydı konuşmaya da gerek olmazdı.
Temsili demokrasi olan gelişmiş ülkelerde yaşayan insanlar ayrıca güç yapılarının şeffaf olmasını, düzenli olarak denetlenmesini ve (en önemlisi) bireysel sorumluluğun mümkün veya anlamlı olmadığı durumlarda bile eylemler için kolektif sorumluluk alan siyasi partilerde görünür şekilde ilişkili insanlardan oluşmasını beklemektedir.
Tüm bunlar bir yana, pek çok insan ansiklopedi çalışmalarında siyasetin yeri olmadığına ve editörlükle ilgili bir sürecin hiziplere ihtiyaç duymayacak kadar mükemmel bir bürokrasi olabileceğine inanmak ister. Bu görüş, demokrasilerde de giderek yaygınlaşan Yüksek Mahkeme ve yazılı anayasalara sahip ülkelerde daha yaygın olabilir.
- Benzer düşünen insanlar doğal olarak gruplar oluşturur; bunun olmasını engellemeye çalışmak saçmadır; çoklu bakış açıları herkes kendini tek bir "topluluğun" parçası olarak görse bile kaçınılmazdır.
- Gruplar arasındaki çatışmalar verimli değişim ve yeni fikirler üretebilir; bunun için kuralların olması baskıcılığı önler.
- Marksist ekonomistler ya da seçimlerde aday olan İslamcı politikacılar gibi belirli grupların görüşleri hakkındaki spesifik iddiaları değerlendirecek uzmanlık genellikle bu gruplarda bulunacaktır ve bu nedenle grupların söz konusu grupla ilişkili görüşleri değerlendirmesine olanak tanıyan bir tür kolektif güvenilirlik sistemine ihtiyaç vardır.
- İktidardaki komite veya güç yapısı birçok açık hizipten sadece biridir ve eylemleri veya pozisyonları diğer gruplar tarafından alınan veya savunulanlarla karşılaştırılabilirse, bu bir bütün olarak sistemde şeffaflığa ve güvene yardımcı olur. Temsili demokrasi bunun en iyi örneğidir: iktidardaki komite, açık muhalefeti ve eleştirmenleri olan diğerleri gibi bir partidir.
Yarı hizipçilik
- Vikipedi tüm insan bilgisinin bir toplamıdır, bu nedenle herkesin görüşü önemlidir. Gruplar yalnızca sosyal gruplardır, herhangi bir kişinin ne kadar yetkiye sahip olduğu konusunda herhangi bir konumları yoktur.
- Bir hizbe katılmak sadece eğlenmek için yapılacak bir şeydir. Macintosh'u seviyorsanız, bu gruba katılın. Windows'u seviyorsanız, buna katılın. Linux'u seviyorsanız, buna katılın. Her Vikipedistin bir gruba katılmasından üretken bir şey bile çıkabilir. Örneğin, bir düzenleme savaşı çıkmadığı sürece, bir Macintosh grubu tarafsız olmayan bazı yeni Mac sayfaları oluşturabilir ve bir Windows grubu gelip bunu tarafsız olacak şekilde düzeltebilir. Mac grubu, herkesin bir fikri olduğu gerçeğine saygı duyar ve diğer grubun yaptığı değişiklikleri Macintosh maddelerine bırakır. Gerçekten bir anlaşmazlık ortaya çıkarsa, çatışma olmadığı sürece sağlıklı bir tartışma yardımcı olabilir. Çatışma Vikipedi'nin genel sağlığı için iyi değildir ve bu nedenle kaçınılmalıdır. Her Vikipedistin kendi görüşü vardır ve buna saygı duyulmalıdır. Bu da sonuçta Vikipedi'nin herhangi bir tarafa karşı önyargılı olmadan tüm insan bilgisinin gerçek bir koleksiyonu olmasını ve herkesin maddelerin düzenlenmesine ve gözden geçirilmesine dâhil edilmesini sağlar.
- Fikirleri katı bir şekilde tanımlanmış bir kümeden ziyade bir spektrum veya kavramsal alan olarak görmek daha iyidir; fikirler 'doğru' veya 'yanlış' olmaktan ziyade 'yakın' veya 'uzak'tır.
- Hizipler grup düşüncesine yatkındır ve "kaybeden" hiziplerin baskıcılığına yol açar.
- Gruplar arasındaki çatışmalar genellikle gereksiz ve verimsizdir.
- Bir yönetici komitenin faaliyetleri bir sürecin tarafsız yönetimiyle sınırlandırılabilir ve yeni yöneticiler işe alarak sahip olabilecekleri herhangi bir sistemik önyargı ile kendi içlerinde başa çıkabilirler.
Kanunsuzluk ve Usulcülük
Kanunsuzluk
- Vandalizm, editöryal kalite eksikliğine dikkat çeker ve bu nedenle eninde sonunda Vikipedi'nin genel kalitesini artıracaktır.
Usulcülük
- Vandalizm, düzeni sağlamanın anahtarı olan süreci sekteye uğratır.
- Şikâyetler gömülse bile uygun kanallar aracılığıyla gönderilmelidir.
Yansıtmalar
Bir yansıtma, içeriğin bir şablon aracılığıyla bir sayfadan diğerine doğrudan eklenmesidir, böylece orijinal sayfa değişirse yansıtılan sayfa güncellenir.
- Büyük ölçüde yinelenen içerik yansıtılmalıdır.
- Yansıtmalar, içeriğin daha az editör çabası gerektirerek daha kolay güncellenmesini sağlar.
- Kötü kodlama veya eksik belgeleme içeren yansıtmalar vikimetin karmaşıklığını artırabilir.
- Şablonların gerekli parametreler olmadan yansıtılması, sayfaların ideal durumunun çok az farklılık gösterdiği durumlarda küçük değişikliklerin yapılmasını engelleyebilir.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Meatball: CategoryConflict, CategoryRole
- Wikipatterns